Badanie bilansu i sprawozdania finansowego – jakie są limity? Kiedy audyt jest obowiązkowy?
Jakie są limity dla badania bilansu i sprawozdania finansowego?
Ustawa o rachunkowości określa progi, po przekroczeniu których firma jest zobowiązana do poddania swojego sprawozdania finansowego (oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego) badaniu przez biegłego rewidenta. Obowiązek ten ma na celu celu zapewnienie rzetelności i przejrzystości informacji finansowych prezentowanych przez przedsiębiorstwa.
Jeżeli zatem Twoja firma spełnia opisane poniżej ustawowe kryteria ustawowe musisz zawrzeć umowę z firmą audytorską na przeprowadzenie audytu finansowego.
W poniższym artykule przedstawiamy między innymi, jakie są limity dla audytu finansowego – dowiesz się, czy Twoja firma podlega temu ustawowemu obowiązkowi.
Limity ustawowe dla audytu finansowego
Zgodnie z art. 64 Ustawy o rachunkowości, obowiązek badania sprawozdań finansowych dotyczy, niezależnie od wielkości przychodów czy jakichkolwiek innych kryteriów, m.in. wszystkich spółek akcyjnych (poza S.A. w organizacji) i jednostek zainteresowania publicznego, to jest między innymi banków, spółek giełdowych i instytucji finansowych.
Natomiast, w przypadku pozostałych podmiotów, takich jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), spółka cywilna czy też jawna, audyt jest obowiązkowy w przypadku spełnienia, w poprzedzającym roku obrotowym, co najmniej dwóch z trzech warunków (opisanych w tabeli poniżej).
| Kryterium | Wartość progowa (po przekroczeniu może powstać obowiązek audytu) | Podstawa prawna |
| Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty | 50 osób | art. 64 ust. 1 pkt 4) ppkt a) |
| Suma aktywów na koniec roku obrotowego | 3 125 000 euro | art. 64 ust. 1 pkt 4) ppkt b) |
| Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy | 6 250 000 euro | art. 64 ust. 1 pkt 4) ppkt c) |
Warto zwrócić uwagę na dwie rzeczy:
- wartości wyrażone powyżej w euro zgodnie z ustawą przelicza się na złote według średniego kursu NBP obowiązującego na dzień bilansowy (art. 3 ust. 2 ustawy o rachunkowości);
- rok obrotowy może nie być tożsamy z rokiem kalendarzowym.
Wpływ prawa UE na limity w ustawie o rachunkowości
Limity zapisane w polskiej ustawie o rachunkowości muszą być w zgodzie z zapisami unijnej dyrektywy 2013/34/UE. Dyrektywa ta określa bowiem wartości minimalne i maksymalne dla limitów (w zakresie sumy bilansowej oraz przychodów), które można określić w aktach prawnych implementujących dyrektywę na poziomie lokalnym. Co powyższe oznacza? Unia Europejska określa progi, od których obowiązkowy jest audyt, ale mówi, że limity przyjęte w krajach członkowskich mogą być wyższe – przy czym nie mogą być wyższe, niż pewna maksymalna wartość.
Warto zwrócić, że poniżej opisane wartości zostały zmienione w 2024 roku po to aby odzwierciedlić wyższy poziom cen spowodowany inflacją (przeczytaj więcej o tym na naszym blogu). W efekcie również w Polsce pojawiły się nowe limity, takie jak opisane powyżej.
| Kryterium | Próg podstawowy | Maksymalny próg (którego nie można przekroczyć na poziomie krajowym) |
| Suma bilansowa | 4 000 000 euro | 7 500 000 euro |
| Przychody netto ze sprzedaży | 8 000 000 euro | 15 000 000 euro |
Warto zwrócić uwagę na to, że kraje członkowskie UE nie mają dowolności w kształtowaniu progu audytu dla liczby pracowników – minimalny próg to zawsze 50 pracowników.
Czy za brak audytu finansowego grozi kara? Konsekwencje braku poddania sprawozdania finansowego badaniu przez audytora
Należy pamiętać, że ustawa o rachunkowości w art. 79 przewiduje karę grzywny lub ograniczenia wolności w przypadku braku poddania sprawozdania finansowego lub skonsolidowanego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta.
Niezależnie od powyższego, sprawozdanie finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta (będąca wynikiem audytu) jest jednym z dokumentów obowiązkowo przesyłanych przez podmioty, których to dotyczy, do Krajowego Rejestru Sądowego. Zatem brak w KRS sprawozdania finansowego lub opinii z badania może świadczyć negatywnie o danej firmie i mieć negatywny wpływ na jej reputację.