Jak rozumieć nowy art. 63r w znowelizowanej ustawie o rachunkowości? Jakie są obowiązki w zakresie konsultacji działań ESG z pracownikami w firmie?
Autor: Marcin Obroniecki
6 grudnia 2024 r. Sejm przyjął większość poprawek naniesionych przez Senat do ustawy implementującej dyrektywę CSRD. Ustawa zostanie w kolejnym kroku przekazana do podpisu Prezydenta i będzie oczekiwała na publikację w dzienniku ustaw.
Istotnym elementem dyrektywy CSRD i regulacji ESG jest komunikacja podmiotu z jego otoczeniem, łańcuchem wartości, oraz między innymi pracownikami.
Jak daleko jednak ma iść ten kontakt z pracownikami i co dokładnie będzie wymagane od zarządzających firmami? Czy w tym zakresie wszystko w polskim prawie będzie zgodne z przepisami unijnymi? Przeczytaj niżej!
Spis treści
Z tego wpisu dowiesz się:
- Jakie są różnice pomiędzy dyrektywą a ustawą w zakresie komunikacji z pracownikami w zakresie ESG?
- Jak rozumieć użycie innych sformułowań w ustawie wdrażającej CSRD do prawa polskiego?
- Czy według Słownika języka polskiego są istotne różnice znaczenia pomiędzy słowami „konsultować” i „omawiać”?
- Jakie są możliwe skutki omawianych różnic?
Komunikacja z pracownikami w zakresie ESG – różnice pomiędzy CSRD a polską ustawą
Analiza przyjętych przepisów pozwala stwierdzić, że pomimo zgłaszanych polskiemu ustawodawcy uwag, w ostatecznym brzmieniu ustawy pozostały niektóre niejasności. Przykładem jest nowy art. 63r ust. 8 ustawy o rachunkowości. Jest to implementacja nowego art. 19a ust. 5 wprowadzonego do dyrektywy 2013/34/UE przez unijnego ustawodawcę w ramach dyrektywy CSRD. Poniżej zamieszczamy porównanie brzmienia przepisu dyrektywy i przepisu, który już niedługo będzie obowiązywał w prawie polskim.
Art. 19a ust. 5 znowelizowanej dyrektywy 2013/34/UE
„Zarząd jednostki informuje przedstawicieli pracowników na odpowiednim szczeblu i omawia z nimi istotne informacje oraz sposoby uzyskiwania i weryfikacji informacji na temat zrównoważonego rozwoju. Opinię przedstawicieli pracowników przekazuje się, w stosownych przypadkach, odpowiednim organom administrującym, zarządzającym lub nadzorującym.„
Znowelizowana ustawa o rachunkowości art. 63r ust. 8
„Kierownik jednostki konsultuje z przedstawicielami pracowników na odpowiednim szczeblu istotne dla pracowników jednostki informacje na temat zrównoważonego rozwoju oraz sposoby ich uzyskiwania i weryfikacji. Kierownik jednostki przekazuje opinię przedstawicieli pracowników członkom rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkę, o ile jednostka taki organ posiada.„
Dlaczego polska ustawa implementuje stosowny artykuł dyrektywy przy użyciu innych sformułowań?
Aby spróbować zrozumieć intencje polskiego prawodawcy należy wczytać się w uzasadnieniu do projektu ustawy przekazane do Sejmu w październiku 2024 r.
Zgodnie z nim: „Sformułowanie„konsultuje” użyte jest w przepisie w znaczeniu „przedstawia informacje” i „omawia”, nie oznacza natomiast konieczności uzyskania „zgody”. Bowiem w myśl przesłanki 52 dyrektywy 2022/2464 sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju ma być sporządzana zgodnie z prawem pracowników do informacji i konsultacji. (…) Oznacza to, że na potrzeby ww. sprawozdawczości jednostka powinna ustanowić dialog i wymianę poglądów z przedstawicielami pracowników w takim czasie i w taki sposób, aby umożliwić im wyrażenie ich opinii. Opinia ta powinna być następnie przekazana do kierownika jednostki.„
Jak z powyższego wynika, główną inspiracją do zastosowania słowa „konsultuje” był zatem motyw 52 do dyrektywy CSRD. Ministerstwo Finansów w tymże uzasadnieniu jednak jednocześnie kładzie nacisk na konieczne „dialog” i „wymianę opinii” jako wynik tychże konsultacji.
Jakie SJP PWN widzi różnice pomiędzy pojęciami „konsultować” i „omawiać”?
A co mówi nam Słownik języka polskiego PWN? Poniżej porównanie znaczenia definicji obu wzmiankowanych pojęć.
Konsultacja – definicja Słownika języka polskiego PWN:
Omawiać – definicja Słownika języka polskiego PWN:
«wypowiedzieć sądy na jakiś temat»
Jak można wnioskować z powyższego porównania obu definicji, różnica w znaczeniu tych pojęć jest dosyć znaczna. Poniżej próbujemy przeanalizować, jak te różnice mogą być rozumiane przez podmioty raportujące w praktyce.
Możliwe skutki różnic w słowach używanych przez dyrektywę i przez ustawę
Wnioski, jakie można wyciągnąć z analizy definicji słów „konsultować” i „omawiać” są m.in. następujące:
- „konsultowanie” jest procesem znacznie bardziej sformalizowanym niż „omawianie” – w przypadku konsultacji oczekiwany jest co do zasady skutek tychże konsultacji, podczas gdy w przypadku omawiania niekoniecznie musi powstać konkluzja (nie bez powodu mówi się na przykład o „konsultacji” a nie o „omawianiu” w przypadku zasięgania porady u lekarza-specjalisty);
- o ile „omawianie” można rozumieć jako wspólne czytanie i analizowanie informacji, bez podkreślania, po której stronie powinna być większa aktywność, to „konsultowanie” zakłada oczekiwanie bardzo aktywnego udziału ze strony konsultowanych, czyli pracowników.
Podsumowanie
Bez wątpienia dopiero w praktyce wypracuje się dokładne rozumienie wprowadzanego teraz w życie przepisu w ustawie o rachunkowości. Można zakładać, że w toku przygotowywania pierwszych raportów ESG za 2024 rok pojawi się jeszcze więcej ciekawych takich obserwacji.
