Zmiana audytora – informacje praktyczne
Zmiana firmy audytorskiej, która bada sprawozdanie finansowe to proces wymagający nie tylko formalnego przygotowania, ale także strategicznego podejścia. Jest tak zwłaszcza w przypadku spółek notowanych oraz jednostek zainteresowania publicznego (JZP). W środowisku regulowanym odpowiedzialność za prawidłowe przeprowadzenie procedury spoczywa zarówno na kierownictwie jednostki, jak i na jej organach nadzorczych.
Dobrze zaplanowana zmiana firmy audytorskiej może otworzyć drogę do bardziej efektywnej współpracy, obniżenia kosztów i lepszego dopasowania usług audytorskich do aktualnych potrzeb spółki.
Poniżej odpowiadamy więc na pytania co ile lat należy a w przypadku braku obowiązku kiedy warto zmienić audytora.
Kiedy zmiana audytora jest wymagana przez prawo?
Zmiana firmy audytorskiej może być wymuszona przepisami prawa. Np. w przypadku jednostek zainteresowania publicznego (JZP) obowiązuje maksymalny dopuszczalny okres współpracy z jednym audytorem. Maksymalny okres nieprzerwanego trwania zleceń badania ustawowego dla jednej firmy audytorskiej w jednostce JZP wynosi 10 lat.
W Polsce obowiązują dodatkowe ograniczenia wynikające z Ustawy o biegłych rewidentach:
-
rotacja kluczowego biegłego rewidenta co 5 lat, z czteroletnim okresem karencji,
-
obowiązek udziału komitetu audytu w procesie wyboru audytora (jeśli dotyczy),
-
konieczność udokumentowania przebiegu postępowania ofertowego i przedstawienia uzasadnienia wyboru audytora.
Powyższe regulacje dotyczą przede wszystkim JZP. Obowiązki te nie dotyczą MŚP i spółek notowanych na NewConnect, ale w części przypadków konieczność ich przestrzegania może wynikać z dobrych praktyk, regulaminów wewnętrznych lub oczekiwań inwestorów.
Kiedy zmiana audytora nie jest obowiązkowa ale wymaga tego sytuacja?
W praktyce częstą przyczyną zmiany audytora jest rozwój spółki. Przykładowo, w następujących sytuacjach:
- zmiana struktury właścicielskiej,
- przekształcenia kapitałowe,
- integracja nowych podmiotów w grupie, w tym podmiotów za granicą,
- zwiększenie skali działalności, rozszerzenie działalności zagranicznej lub
- wejście na rynek NewConnect lub inny rynek giełdowy,
dotychczasowy audytor może nie być przygotowany organizacyjnie do przeprowadzenia badania o większej złożoności lub w bardzo regulowanym otoczeniu. Część firm audytorskich celowo unika zleceń, które wymagają dodatkowych zasobów, większego doświadczenia branżowego lub prowadzenia badania według międzynarodowych standardów. Zdarza się, że to właśnie firma audytorska rezygnuje z kontynuacji współpracy, uznając, że nie jest w stanie zapewnić oczekiwanego poziomu jakości lub niezależności.
Dlaczego warto sprawdzić, jak inna firma audytorska wycenia audyt?
Nawet jeśli spółka nie przechodzi istotnych zmian organizacyjnych, warto okresowo zweryfikować oferty rynkowe. Koszt badania sprawozdania finansowego nie jest jednolity – każda firma audytorska indywidualnie ocenia pracochłonność, ryzyko i charakter spółki, co przekłada się na znaczne różnice cenowe. Przeprowadzenie transparentnego procesu ofertowego może ujawnić istotne oszczędności przy zachowaniu wysokich standardów badania. Dla wielu spółek z sektora MŚP to również okazja do uzyskania lepszej obsługi lub bardziej partnerskiego podejścia w relacji z audytorem.