Co zawiera sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego (audytu)?

Sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego (czasem nazywane sprawozdaniem z audytu) to dokument sporządzany przez biegłego rewidenta (audytora) po przeprowadzeniu audytu jednostki podlegającej obowiązku badania.

Sprawozdanie z badania jest szczegółowo uregulowane przez przepisy ustawowe. Zgodnie z art. 83 ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, sprawozdania z badania zawiera ocenę, czy sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową jednostki oraz wynik finansowy. Sprawozdanie z badania i sprawozdanie finansowe są to zatem dwa różne, aczkolwiek powiązane ze sobą dokumenty.

Co powinno zawierać sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego?

Sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego jest wynikiem audytu. Zgodnie z art. 83 ustawy o biegłych rewidentach powinno ono zawierać m.in.:

• nazwy firmy, której sprawozdanie było badane oraz firmy audytorskiej;
• imię i nazwisko biegłego rewidenta;
• opis zastosowanych zasad rachunkowości;
• opis zakresu badania oraz okresu objętego badaniem;
• opinię biegłego rewidenta o zbadanym sprawozdaniu.

Jak można zauważyć, o ile niektóre z obowiązkowych składowych sprawozdania z badania dotyczą kwestii formalnych, to opinia z badania jest jednym z głównych elementów sprawozdania finansowego – zawiera osąd biegłego rewidenta. Jest to element, na który często zwraca się największą uwagę. Dlaczego? Dlatego, że jest to kluczowy element oceny wiarygodności sprawozdania finansowego a przez to samego podmiotu z punktu widzrnia inwestorów, instytucji finansowych oraz organów nadzoru.

Czego dotyczy opinia biegłego rewidenta?

Biegły rewident w sprawozdaniu z badania sporządza opinię dotyczącą tego:

• „(…) czy sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego (…)”;
• „(…) czy badane sprawozdanie finansowe jest zgodne co do formy i treści z przepisami prawa, statutem lub umową.”

Jaka może być opinia z badania sprawozdania finansowego?

Opinia może przyjąć jedną z następujących form: bez zastrzeżeń, z zastrzeżeniami, negatywną. W tych dwóch ostatnich przypadkach (oraz w przypadku odmowy wydania opinii) biegły rewident ma obowiązek w sprawozdaniu zawrzeć również uzasadnienie.

• Opinia bez zastrzeżeń oznacza, że sprawozdanie finansowe rzetelnie odzwierciedla sytuację majątkową i finansową jednostki;
• opinia z zastrzeżeniami wskazuje na nieprawidłowości, które jednak nie mają istotnego wpływu na obraz sytuacji finansowej spółki;
• opinia negatywna oznacza, że sprawozdanie nie spełnia wymogów rachunkowości i nie przedstawia rzetelnie sytuacji majątkowej podmiotu.

W szczególnych przypadkach, opisywanych niżej, biegły rewident może odmówić wydania opinii.

Kiedy biegły rewident odmawia wydania opinii z badania sprawozdania finansowego?

W skrajnych przypadkach, gdy audytor nie ma możliwości uzyskania wystarczających i odpowiednich dowodów i w efekcie nie jest w stanie wyrazić opinii odmawia wydania opinii. Taka sytuacja może mieć miejsce na przykład, kiedy badana jednostka nie udziela audytorowi potrzebnych informacji lub dokumentów (taki obowiązek wynika z ustawy o biegłych rewidentach). Inną możliwą sytuacją jest zła sytuacja finansowa podmiotu, która może nie pozwolić mu na kontynuowanie działalności. Jeżeli podmiot nie zapewnia w sprawozdaniu finansowym planów na poprawę sytuacji to również biegły rewident może nie wyrazić opinii pozytywnej.

Odmowa wydania opinii może mieć dla danej firmy poważne konsekwencje, w tym utratę wiarygodności w oczach inwestorów, kontrahentów i instytucji finansowych.