Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta
Spis treści
Na tej stronie dowiesz się:
- Co to audyt finansowy i badanie sprawozdania finansowego?
- Kto przeprowadza audyt finansowy?
- Kiedy badanie sprawozdania finansowego jest obowiązkowe?
- Jakie są główne etapy badania sprawozdania finansowego?
- Czemu audyt finansowy może przeprowadzić tylko biegły rewident?
- Dlaczego audyt to nie tylko obowiązek prawny ale też szansa na budowę zaufania firmy?
Co to jest audyt finansowy?
Audyt (również audyt finansowy, audyt zewnętrzny lub badanie sprawozdania finansowego) to proces oceny sprawozdania finansowego podmiotu gospodarczego i zawartych w nim informacji. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, firmy, które spełniają określone warunki (tak zwane limity lub progi) powinny przejść przez audyt finansowy.
Celem badania sprawozdania finansowego (audytu) jest potwierdzenie, że sprawozdanie finansowe jest zgodne z obowiązującymi standardami rachunkowości i prezentuje rzetelny i prawdziwy obraz sytuacji finansowej jednostki. W efekcie przeprowadzonego audytu biegły rewident sporządza sprawozdanie z badania zawierające między innymi opinię o zbadanym sprawozdaniu.
Kto przeprowadza audyt?
Zgodnie z przepisami unijnymi a w efekcie ustawą o rachunkowości, która implementuje dyrektywę unijną, badanie sprawozdania finansowego (audyt finansowy) przeprowadzane jest przez biegłego rewidenta (audytora) działającego obowiązkowo w ramach firmy audytorskiej (wpisanej na listę firm audytorskich prowadzoną przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego).
Kiedy badanie sprawozdania finansowego jest obowiązkowe?
Kiedy audyt finansowy jest obowiązkowy? Wiele podmiotów gospodarczych (w tym duże firmy oraz jednostki zainteresowania publicznego (JZP), czyli m.in. instytucje finansowe) musi, zgodnie z ustawą o rachunkowości, obowiązkowo poddać swoje sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego rewidenta. Zgodnie z ustawą brak badania sprawozdania finansowego podlega karze.
Ustawa określa limity, po przekroczeniu których należy poddać sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego rewidenta działającego w ramach firmy audytorskiej.
Celem tego obowiązku ustawowego jest dbanie o bezpieczeństwo obrotu gospodarczego oraz interesariuszy tych podmiotów (inwestorów, kontrahentów, deponentów). Profesjonalne audytowanie informacji finansowych powinno pomóc uniknąć oszustw i afer finansowych.
Jak przebiega audyt?
Na czym polega audyt? Badanie sprawozdania finansowego obejmuje kilka etapów:
- planowanie audytu,
- badanie kontrolne,
- procedury badawcze oraz
- zakończenie audytu.
Planowanie audytu polega na zrozumieniu działalności klienta, identyfikacji ryzyk oraz przygotowaniu planu badania. W ramach badania kontrolnego oceniane są systemy kontroli wewnętrznej i ich skuteczność. Procedury badawcze obejmują przeprowadzanie testów na wybranych próbach transakcji i sald rachunkowych. W trakcie audytu biegli rewidenci badają między innymi księgi rachunkowe, sprawozdania finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, przepływy pieniężne) oraz dowody księgowe i dokumenty transakcyjne. Na koniec sporządzane jest sprawozdanie z badania.
Audyt finansowy zastrzeżony dla biegłych rewidentów
Kto przeprowadza audyt? Tylko osoby z uprawnieniami biegłego rewidenta przyznanymi po odpowiednich egzaminach przez samorząd zawodowy biegłych rewidentów (zgodnie z ustawą o biegłych rewidentach) mogą świadczyć usługi audytu finansowego (rewizji finansowej) w Polsce. Wynika to z konieczności posiadania odpowiedniej wiedzy, doświadczenia i niezależności.
Biegli rewidenci muszą działać w ramach firm audytorskich, które podlegają nadzorowi publicznemu. Podmiot, którego sprawozdanie finansowe podlega badaniu przez biegłego rewidenta, zawiera umowę z firmą audytorską.
Co ważne, biegli rewidenci muszą spełniać rygorystyczne wymagania dotyczące jakości i etyki pracy, a w ramach badania sprawozdań finansowych muszą przestrzegać przepisów prawa i standardów badania.
Korzyści z przeprowadzenia audytu
Regularne i transparentne przeprowadzanie badania sprawozdania finansowego zwiększa zaufanie inwestorów i klientów do firmy. Audyt może też pomóc w wykryciu ewentualnych nieprawidłowości lub nadużyć (nie jest to jednak jego celem – wyszukiwaniem oszustw zajmuje się audyt śledczy).
Aby audyt był obiektywny i skuteczny jest on istotnie uregulowany w prawie. Przepisy wymagają m.in. okresowej rotacji firm audytorskich (zmiany audytora) co najmniej raz na kilka lat. Ma to zapobiegać zbyt bliskim relacjom i zażyłości między audytorem a podmiotem badanym. Biegły rewident musi bowiem być niezależnym. Rotacja pomaga zachować obiektywizm i zwiększa transparentność.