Od 13 lipca 2025 r. (już za tydzień!) będzie obowiązywał nowy, roczny limit czasu trwania kontroli prowadzonych u mikroprzedsiębiorców przez organ kontroli. Limit ten zostanie zmniejszony do 6 dni roboczych z dotychczasowych 12 dni. Ponieważ kontrole prowadzone przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego (PANA) prowadzone są m.in. na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców, zmiana ta dotyczy też mikro firm audytorskich.
Dowiedz się więcej z naszego poniższego komentarza!
Spis treści
Z tego wpisu dowiesz się:
- Jak zmieniło się Prawo przedsiębiorców w zakresie czasu trwania kontroli u mikro firm?
- Na czym polega zmiana ustawy w zakresie ograniczenia możliwości wydłużania kontroli przez organ?
- Czy mikro firmy audytorskie powinny się cieszyć ze zmiany?
- Jak będzie wyglądała kontrola PANA po zmianach – jak firma audytorska może przygotować się do krótszej kontroli?
Co dokładnie zmienia się w przepisach?
Obecnie art. 55 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców stanowi, że „Czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do: (…) mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych;”. Jak wskazaliśmy wyżej, to tutaj ustawodawca dokonał zmiany z 12 na 6 dni. Zmiana ta wejdzie w życie już za tydzień.
Uzasadnienie do ustawy zmieniającej wskazuje jedynie, że zmiana czasu kontroli u mikroprzedsiębiorców wynika bezpośrednio z expose Premiera PR Donalda Tuska z 12 grudnia 2023 r. Stąd przepis został wprowadzony do ustawy już na samym początku procesu legislacyjnego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jak wynika z opisu konsultacji publicznych i opiniowania żadna instytucja (w tym Polska Izba Biegłych Rewidentów) nie zgłosiła do tego przepisu uwag.
Bardziej rygorystyczne ograniczenie możliwe wydłużania czasu kontroli przez organ
Co ciekawe, uzasadnienie więcej miejsca poświęca opisowi nowo dodawanego ust. 6a. Ustęp ten mówi, że „Przedłużenie czasu trwania kontroli u mikroprzedsiębiorcy jest możliwe, jeżeli po zakończeniu przeprowadzania czynności kontrolnych w siedzibie przedsiębiorcy lub miejscu wykonywania działalności gospodarczej pozostały do przeprowadzenia jedynie czynności kontrolne związane z gromadzeniem i analizą dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz sporządzenie protokołu kontroli. Czynności te mogą być przeprowadzane w siedzibie organu kontroli lub w sposób zdalny, o którym mowa w art. 51 ust. 3a, bez zgody przedsiębiorcy. Przedłużenie to nie może spowodować przekroczenia dwukrotności czasu określonego w ust. 1 pkt 1.” Ustawodawca tłumaczy w uzasadnieniu, że ustęp ten ma ograniczyć możliwość wydłużania przez organ kontroli czasu trwania kontroli powyżej określonego limitu.
Czy jest się z czego cieszyć?
O ile w pierwszym odczuciu mikrofirmy audytorskie powinny się cieszyć z opisywanej zmiany, to jednak skrócenie limitu czasu kontroli niekoniecznie przyniesie realne odciążenie. Liczba pytań kierowanych przez nadzór – w tym przez PANA – najprawdopodobniej nie ulegnie zmniejszeniu, co oznacza, że ten sam zakres obowiązków będzie musiał zostać zrealizowany w znacznie krótszym czasie.
W praktyce kontrola stanie się więc bardziej intensywna, a czas na przygotowanie odpowiedzi i dokumentacji może być znacznie ograniczony. Zamiast mniejszej uciążliwości, firmy audytorskie mogą więc doświadczyć zwiększonej presji czasowej i operacyjnej.
„W praktyce kontrola stanie się więc bardziej intensywna, a czas na przygotowanie odpowiedzi i dokumentacji może być znacznie ograniczony. Zamiast mniejszej uciążliwości, firmy audytorskie mogą więc doświadczyć zwiększonej presji czasowej i operacyjnej.”
Jak mikro firma audytorska powinna przygotować się do zmian?
W związku ze zmianą ustawy konieczna będzie aktualizacja procedur kontrolnych stosowanych przez PANA.
Istotne będzie także dostosowanie wewnętrznych procesów w samych firmach audytorskich, aby umożliwić sprawne reagowanie na żądania nadzoru w krótszym czasie. Warto już teraz przeanalizować dotychczasowy przebieg kontroli i zidentyfikować obszary, które mogą być wrażliwe na intensyfikację działań nadzorczych. Zmiana ta dla firmy audytorskiej oznacza konieczność bycia bardziej elastycznym i zdolnym do szybszego odpowiadania na pytania w trakcie kontroli.