Autor: Agnieszka Baklarz
Czym się różni audyt fundacji rodzinnej od audytu finansowego (badania sprawozdania finansowego)? Oba „audyty” są formami kontroli nad danym przedsięwzięciem, jednak różnią się one zasadniczo pod kilkoma względami. Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice. Zapraszamy do przeczytania drugiego wpisu z naszego cyklu „Audyt fundacji rodzinnej – kluczowe informacje dla zarządzających i beneficjentów”!
Spis treści
Czytając poniższy wpis dowiesz się:
- Co audytor sprawdza podczas audytu fundacji rodzinnej a co podczas badania sprawozdania finansowego – jaka jest różnica zakresu audytu?
- Na czym dokładnie polega różnica między celem audytu fundacji rodzinnej a audytu finansowego?
- Kiedy audyt fundacji / finansowy jest obowiązkowy: co mówi prawo?
- Jakie są różnice dotyczące uprawnień osób, które mogą przeprowadzać audyt finansowy oraz audyt fundacji rodzinnej?
- Czy audyt fundacji rodzinnej i audyt finansowy mogą być realizowane niezależnie od siebie?
- Jak w skrócie określić najważniejsze różnice między audytem finansowym a audytem fundacji rodzinnej?
Odmienne zakresy – co sprawdza audyt fundacji rodzinnej, a co audyt finansowy?
Audyt fundacji rodzinnej dotyczy całokształtu działalności fundacji – od zarządzania aktywami, przez decyzje inwestycyjne i realizację celów statutowych, po wypełnianie obowiązków podatkowych.
Z kolei badanie sprawozdania finansowego skupia się na weryfikacji sprawozdań finansowych (bilansu, rachunku wyników itp.), czyli sprawdza, czy dane finansowe są prawidłowo ujęte zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Audyt fundacji ma więc szerszy horyzont – ocenia nie tylko liczby, ale i zgodność działań z prawem oraz celami fundacji.
Cel audytu – jaki jest w przypadku audytu fundacji rodzinnej a jaki w przypadku badania sprawozdania finansowego?
Celem audytu fundacji rodzinnej jest ocena efektywności i legalności działań zarządu oraz rekomendacja usprawnień. Raport z audytu zawiera opis znalezionych nieprawidłowości i konkretne wskazówki naprawcze.
Natomiast celem badania sprawozdania finansowego jest wydanie formalnej opinii biegłego rewidenta o tym, czy sprawozdanie rzetelnie przedstawia sytuację majątkową i wynik finansowy jednostki. Wynik badania sprawozdania finansowego jest głównie informacją dla organów nadzorczych i rynku (np. KRS, banków), podczas gdy wynik audytu fundacji służy wewnętrznym interesariuszom – beneficjentom i radzie nadzorczej – do oceny pracy zarządu.
Co mówi prawo o obowiązku przeprowadzania audytu fundacji rodzinnej i audytu finansowego?
Audyt fundacji rodzinnej jest obowiązkowy dla każdej fundacji rodzinnej, niezależnie od jej wielkości czy obrotów – ustawa wymaga jego przeprowadzania minimum raz na 4 lata. Nie ma tu progów finansowych zwalniających z audytu.
Dla porównania, badanie sprawozdania finansowego jest obowiązkowe tylko dla tych podmiotów, które spełniają określone kryteria wielkości (dotyczące sumy bilansowej, przychodów lub zatrudnienia) – mniejsze fundacje będą zazwyczaj z takiego badania zwolnione. Co ważne, jeśli fundacja podlega obowiązkowemu badaniu sprawozdania finansowego, to audyt fundacji musi odbywać się corocznie, równolegle z tym badaniem. W przeciwnym razie audyt fundacji odbywa się przynajmniej raz na cztery lata, choć nic nie stoi na przeszkodzie, by beneficjenci zlecali go częściej, jeśli uznają to za potrzebne (ustawowe minimum to po prostu bezpieczeństwo).
Czym różni się zespół przeprowadzający audyt fundacji rodzinnej od tego, który wykonuje audyt finansowy?
Badanie sprawozdania finansowego wykonuje biegły rewident (działający w imieniu firmy audytorskiej) koncentrujący się na danych finansowych. Natomiast audyt fundacji rodzinnej może realizować bądź firma audytorska bądź też zespół multidyscyplinarny – w jego skład którego musi wejść biegły rewident, doradca podatkowy oraz radca prawny lub adwokat. Każdy z nich ocenia inny aspekt:
- biegły rewident weryfikuje sposób zarządzania majątkiem i efektywność tego zarządzania,
- doradca podatkowy weryfikuje rozliczenia podatkowe fundacji (CIT, PIT od świadczeń, VAT itp.), a
- prawnik analizuje zgodność działań fundacji z przepisami prawa i statutem.
Tym samym audyt fundacji rodzinnej to przedsięwzięcie o szerokim zakresie, wymagające współpracy różnych specjalistów. Audyt finansowy jest z kolei bardziej wyspecjalizowany.
Czy audyt fundacji rodzinnej można przeprowadzić niezależnie od audytu finansowego?
Warto zauważyć, że audyt fundacji rodzinnej i badanie sprawozdania finansowego to odrębne procesy. Ustawa o fundacji rodzinnej nie wymaga, by przeprowadzał je ten sam podmiot – zgromadzenie beneficjentów może wybrać inną firmę do audytu całościowego fundacji, a inną do badania sprawozdania. Najważniejsze jest jednak, aby oba procesy się uzupełniały: badanie sprawozdania finansowego daje pewność co do liczb w sprawozdaniu finansowym, a audyt fundacji – co do jakości zarządzania i przestrzegania prawa w fundacji.
Podsumowanie
Podsumowując, audyt fundacji rodzinnej ma znacznie szerszy zakres i jest nakierowany na interes właścicielski (beneficjentów). Badanie sprawozdania finansowego jest bardziej techniczne i nakierowane na zapewnienie wiarygodności sprawozdań finansowych na rzecz ich użytkowników.
Obie usługi mają zatem inne funkcje. Łącznie jednak przyczyniają się do pełnej kontroli nad fundacją.