Słowniczek terminów używanych w standardach raportowania ESRS

Poniżej przedstawiamy terminy europejskich standardów raportowania zrównoważonego rozwoju (ESRS).

Słowniczek utworzony i na bieżąco aktualizowany na podstawie Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L, 2023/2772, 22 grudnia 2023 r.)

A  |  B  |  C  |  D  |  E   |  G  |  H  |  I  |  J  |  K  |  L  |  Ł  | M  |  N  |  O  |  P  |  R  |  S  |  Ś  | T  |  U  |  W  |  Z

A

Adekwatna płaca – Płaca, która zapewnia zaspokojenie potrzeb pracownika i jego rodziny w świetle krajowych warunków ekonomicznych i społecznych.

Analiza scenariuszowa – Proces mający na celu identyfikację i ocenę potencjalnego zakresu wyników przyszłych zdarzeń w warunkach niepewności.

B

Bieżące skutki finansowe – Skutki finansowe dla bieżącego okresu sprawozdawczego, które są ujęte w podstawowym sprawozdaniu finansowym.

Bioróżnorodność lub różnorodność biologiczna – Zróżnicowanie organizmów żywych dowolnego pochodzenia, w tym z ekosystemów lądowych, morskich i innych ekosystemów wodnych oraz zespołów ekologicznych, do których należą. Obejmuje to zmienność atrybutów genetycznych, fenotypowych, filogenetycznych i funkcjonalnych, jak również zmiany w zakresie liczebności i rozmieszczenia w czasie i przestrzeni w obrębie jednego gatunku lub wśród różnych gatunków, biocenoz bądź ekosystemów.

BREF lub unijne dokumenty referencyjne dotyczące najlepszych dostępnych technik – Dokument będący wynikiem wymiany informacji zorganizowanej zgodnie z art. 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (6) w sprawie emisji przemysłowych, sporządzony dla określonych rodzajów działalności i opisujący zwłaszcza stosowane techniki, aktualne poziomy emisji i zużycia, techniki uwzględniane przy okazji ustalania najlepszych dostępnych technik, a także konkluzje dotyczące BAT oraz wszelkie nowe techniki ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów wymienionych w załączniku III do dyrektywy 2010/75/UE.

C

Cel w zakresie neutralności emisyjnej – Ustanowienie celu w zakresie neutralności emisyjnej na poziomie jednostki dostosowanego do realizacji społecznych celów klimatycznych oznacza:
i. osiągnięcie skali redukcji emisji w łańcuchu wartości zgodnej z poziomem redukcji w momencie osiągnięcia globalnej neutralności w ramach scenariuszy emisji zakładających ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 °C oraz
ii. neutralizację wpływu wszelkich pozostałych emisji (po około 90–95 % redukcji emisji gazów cieplarnianych z możliwością uzasadnionych różnic sektorowych zgodnie z uznanym scenariuszem sektorowym) w drodze trwałego usunięcia równoważnej ilości CO2.

Cele – Wymierne, ukierunkowane na wynik i określone w czasie cele, które jednostka zamierza osiągnąć w odniesieniu do istotnych wpływów, ryzyk lub szans. Cele te mogą być ustalane dobrowolnie przez jednostkę lub wynikać z wymogów prawnych nałożonych na jednostkę.

Czynnik zanieczyszczający – Substancje, wibracje, ciepło, hałas, światło lub inne czynniki zanieczyszczające obecne w powietrzu, wodzie lub glebie, które mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzi lub środowiska, czego skutkiem mogą być szkody materialne lub obniżenie walorów środowiskowych i utrudnienie korzystania ze środowiska w inny sposób zgodny z prawem lub ingerencja w te walory i sposoby korzystania ze środowiska (Art. 2 pkt 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje.)

Czynniki wpływu – Wszystkie czynniki powodujące zmiany w naturze, zasobach antropogenicznych, wkładzie natury na rzecz człowieka i dobrej jakości życia. Bez pośrednie czynniki powodujące zmianę mogą być zarówno naturalne, jak i antropogeniczne. Mają bezpośredni wpływ fizyczny (mechaniczny, chemiczny, hałas, światło itp.) i behawioralny na naturę. Należą do nich m.in.
zmiana klimatu, zanieczyszczenie, różnego rodzaju zmiany sposobu użytkowania gruntów, inwazyjne gatunki obce i choroby odzwierzęce oraz eksploatacja. Pośrednie czynniki wpływu działają w sposób rozproszony, zmieniając bezpośrednie czynniki, a także inne czynniki pośrednie, i wywierając na nie wpływ (poprzez oddziaływanie na ich poziom, kierunek lub natężenie). Interakcje między pośrednimi i bezpośrednimi czynnikami kształtują poszczególne łańcuchy zależności, przypisywania i wpływu, które mogą się różnić w zależności od rodzaju, intensywności,
czasu trwania i odległości interakcji. Relacje te mogą również prowadzić do różnego rodzaju efektów zewnętrznych. Do globalnych pośrednich czynników wpływu należą czynniki ekonomiczne, demograficzne, dotyczące ładu korporacyjnego, technologiczne i kulturowe. Wśród pośrednich czynników wpływu szczególną uwagę zwraca się na rolę instytucji (zarówno formalną, jak i nieformalną) oraz wpływy struktur produkcji, podaży i konsumpcji na naturę, wkład natury na rzecz człowieka i dobrą jakość życia.

D

Degradacja lub zdegradowany ekosystem – Długotrwałe wpływy działalności człowieka powodujące utratę bioróżnorodności oraz zakłócenie struktury, składu i funkcjonalności ekosystemu.

Degradacja gleb – Zmniejszająca się zdolność gleb do dostarczania dóbr i usług ekosystemowych pożądanych przez zainteresowane strony.

Degradacja gruntów – Wiele procesów, które powodują spadek lub utratę bioróżnorodności, funkcji ekosystemów lub korzyści, jakie dają one ludziom, i obejmuje degradację wszystkich ekosystemów lądowych

Dialog społeczny – Wszelkiego rodzaju negocjacje, konsultacje lub zwykła wymiana informacji między przedstawicielami rządów, pracodawcami, ich organizacjami i przedstawicielami pracowników lub wśród przedstawicieli rządów, pracodawców, ich organizacji i przedstawicieli pracowników na temat kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, odnoszących się do
polityki gospodarczej i społecznej. Może być prowadzony w formie procesu trójstronnego, z rządem jako oficjalną stroną dialogu, lub jako dwustronne stosunki wyłącznie między przedstawicielami pracowników i kierownictwem (lub związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców).

Długa żywotność – Zaprojektowanie wyrobu, mając na uwadze konserwację i trwałość, w sposób zachęcający do dłuższego użytkowania niż wynika to z praktyki standardu branżowego oraz na skalę i w sposób nienaruszający przetwarzania wyrobu w obiegu zamkniętym po upływie jego okresu funkcjonalności.

Dorzecze – Obszar lądu, z którego wszystkie spływy powierzchniowe odprowadzane są przez system strumieni, rzek i, gdzie stosowne, jezior, do morza poprzez pojedyncze ujście cieku, estuarium lub deltę.

Dostawca – Podmiot znajdujący się na wyższym szczeblu w stosunku do organizacji (tj. w łańcuchu dostaw organizacji), dostarczający produkt lub usługę wykorzystywane przy opracowywaniu własnych produktów lub usług organizacji. Dostawca może mieć bezpośrednie relacje biznesowe z organizacją
(często jest wtedy określany jako dostawca pierwszego stopnia) lub pośrednie relacje biznesowe

Dotknięte społeczności – Ludzie lub grupy żyjące lub pracujące na tym samym obszarze, na które wpływa lub może wpływać jednostka sprawozdająca w ramach prowadzonych operacji lub w ramach wszystkich poziomów swojego łańcucha wartości. Dotknięte społeczności mogą żyć zarówno na obszarach przylegających do miejsc, w których jednostka prowadzi działalność (społeczności lokalne), jak i w większej odległości. Dotknięte społeczności obejmują ludy rdzenne, na które może być wywierany rzeczywisty i potencjalny wpływ.

Dyskryminacja – Dyskryminacja może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Dyskryminacja bezpośrednia ma miejsce w przypadku, gdy osoba traktowana jest mniej przychylnie w porównaniu z tym, jak są, były lub byłyby traktowane inne osoby znajdujące się w podobnej sytuacji, zaś przyczyną takiego stanu rzeczy jest konkretna właściwość tej osoby kwalifikująca się jako „zakazana przesłanka”. Dyskryminacja pośrednia ma miejsce wtedy, gdy pozornie neutralna zasada prowadzi do niekorzystnego traktowania jakiejś osoby lub grupy osób posiadających te same cechy. Konieczne jest wykazanie, że dana grupa jest defaworyzowana w porównaniu z grupą porównawczą.

Działalność lobbingowa – Działania prowadzone z zamiarem wywarcia wpływu na formułowanie lub wdrażanie polityki lub ustawodawstwa lub na procesy decyzyjne rządów, instytucji rządowych, organów regulacyjnych, instytucji, organów, urzędów i agencji Unii Europejskiej lub podmiotów ustanawiających standardy.
Działania takie obejmują (niewyczerpujący wykaz):
i. organizację spotkań, konferencji i wydarzeń lub udział w nich;
ii. wkład w konsultacje publiczne, wysłuchania lub inne podobne inicjatywy/udział w nich;
iii. organizowanie kampanii informacyjnych, platform, sieci i inicjatyw oddolnych;
iv. przygotowywanie/zlecanie przygotowania dokumentów politycznych i stanowisk, sondaży, badań, listów otwartych, prac badawczych zgodnie z działaniami objętymi zasadami dotyczącymi rejestru służącego przejrzystości.

Działania – Działania odnoszą się do:
i. działań i planów działania (w tym planów przejścia) podjętych w celu zapewnienia, aby jednostka osiągała wyznaczone cele, i za pomocą których jednostka zamierza odpowiadać na istotne wpływy, ryzyka i szanse; oraz
ii. decyzji dotyczących wspierania tych działań i planów działania w drodze wykorzystywania zasobów finansowych, ludzkich lub technologicznych.

Dźwignie dekarbonizacji – Zagregowane rodzaje działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu, takie jak efektywność energetyczna, elektryfikacja, przestawienie się na inne rodzaje paliwa, wykorzystywanie energii odnawialnej, zmiana produktów oraz dekarbonizacja w łańcuchu dostaw, które są zgodne z konkretnymi działaniami jednostki.

E

Ekosystem(y) – Dynamiczne zgrupowanie roślin, zwierząt, mikroorganizmów oraz ich nieożywione środowisko wspólnie tworzące jednostkę funkcjonalną. Typologię ekosystemów przedstawiono w „IUCN Global Ecosystem Typology 2.0” [Typologia ekosystemów na świecie IUCN 2.0].

Ekwiwalent dwutlenku węgla – Uniwersalna jednostka miary służąca do wskazania współczynnika globalnego ocieplenia (GWP) każdego gazu cieplarnianego, wyrażona w kategoriach GWP jednej jednostki dwutlenku węgla. Jest on stosowany do oceny uwalniania (lub uniknięcia uwolnienia) różnych gazów cieplarnianych według wspólnej podstawy.

Emisja – Bezpośrednie lub pośrednie uwolnienie substancji, wibracji, ciepła lub hałasu z punktowych lub rozproszonych źródeł do powietrza, wody lub gleby (Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)).

Emisje gazów cieplarnianych zakresu 1 – Bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych ze źródeł, które stanowią własność jednostki lub są przez nią zarządzane.

Emisje gazów cieplarnianych zakresu 2 – Emisje pośrednie pochodzące z wytwarzania zakupionych lub pozyskanych energii elektrycznej, pary wodnej, ciepła lub chłodzenia zużywanych przez jednostkę.

Emisje gazów cieplarnianych zakresu 3 – Wszystkie pośrednie emisje gazów cieplarnianych (nieobjęte emisjami gazów cieplarnianych zakresu 2), które występują w łańcuchu wartości jednostki składającej sprawozdanie, w tym emisje zarówno na wcześniejszych, jak i na późniejszych etapach łańcucha. Emisje gazów cieplarnianych zakresu 3 można podzielić na kategorie zakresu 3.

Energia odnawialna – Energia z odnawialnych źródeł niekopalnych, a mianowicie energia wiatru, energia promieniowania słonecznego (energia słoneczna termiczna i energia fotowoltaiczna) oraz energia geotermalna, energia otoczenia, energia pływów, fal i inna energia oceanów, hydroenergia, biomasa oraz gaz pochodzący ze składowisk odpadów, z oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych (biogaz) (Art. 2 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82)).

Energia nieodnawialna – Energia, której nie można określić jako pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

G

Gazy cieplarniane – Gazy wymienione w części 2 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2018/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1).). Obejmują one dwutlenek węgla (CO2 ), metan (CH 4), podtlenek azotu (N2O), heksafluorek siarki (SF6 ), trójfluorek azotu (NF3 ), wodorofluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC).

Gatunki inwazyjne lub obce – Gatunki, których wprowadzenie do środowiska lub rozprzestrzenienie się poza obszar występowania w wyniku działań człowieka zagraża różnorodności biologicznej, bezpieczeństwu żywnościowemu oraz zdrowiu i dobrostanowi ludzi. Termin „obcy” odnosi się do gatunku, który wprowadzono do środowiska poza obszarem jego występowania („egzotyczny” i „nierodzimy” są synonimami terminu „obcy”). „Inwazyjny” oznacza
„mający tendencję do rozszerzania się na ekosystemy, do których został wprowadzony, i modyfikowania ich”. Gatunek może zatem być obcy, ale nie inwazyjny, albo, w przypadku gatunku rodzimego dla danego regionu, może zwiększyć swoją liczebność i stać się inwazyjny, nie będąc faktycznie gatunkiem obcym.

Gatunki zagrożone – Gatunki zagrożone, w tym fauny i flory, wymienione w Europejskiej czerwonej księdze lub czerwonej księdze IUCN, o których mowa w sekcji 7 załącznika II do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2021/2139.

Gleba – Wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej usytuowana między skałą macierzystą a powierzchnią. Gleba składa się z cząstek mineralnych, materii organicznej, wody, powietrza i organizmów żywych (Art. 3 pkt 21 dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)).

Godziny nadliczbowe – Liczba godzin faktycznie przepracowanych przez pracownika w wymiarze przekraczającym jego umowny czas pracy.

Gospodarka o obiegu zamkniętym – System gospodarczy, w którym możliwie jak najdłużej utrzymuje się wartości produktów, materiałów i innych zasobów w gospodarce, zwiększa ich wydajne wykorzystywanie w produkcji i konsumpcji i tym samym ogranicza wpływ na środowisko wynikający z ich wykorzystywania, a także minimalizuje się powstawanie odpadów i uwalnianie substancji niebezpiecznych na wszystkich etapach ich cyklu życia, w tym poprzez stosowanie hierarchii postępowania z odpadami.

Gospodarowanie odpadami – Zbieranie, transport, odzysk oraz unieszkodliwianie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów wraz z działaniami wykonywanymi w charakterze dealera lub brokera (Art. 3 pkt 9 dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów.).

H

Hierarchia postępowania z odpadami – Kolejność priorytetów w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz gospodarowania odpadami (Art. 4 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów):
i. zapobieganie;
ii. przygotowywanie do ponownego użycia;
iii. recykling;
iv. inne metody odzysku, np. odzysk energii oraz
v. unieszkodliwianie.

I

Incydent – Postępowanie lub skarga zarejestrowane w jednostce lub we właściwych organach w drodze formalnej procedury lub przypadek niezgodności zidentyfikowany przez jednostkę w drodze ustanowionych procedur. Ustanowione procedury identyfikacji przypadków niezgodności mogą obejmować audyty systemu zarządzania, formalne programy monitorowania lub mechanizmy rozpatrywania skarg.

Incydent związany z pracą – Zdarzenie mające miejsce w wyniku lub podczas wykonywania pracy, które może spowodować lub powoduje urazy lub problemy zdrowotne. Incydenty mogą być spowodowane np. problemami z urządzeniami elektrycznymi, wybuchem, pożarem, przelaniem, przewróceniem się, wyciekiem, przepływem, pęknięciem, rozerwaniem, rozszczepieniem, utratą kontroli, poślizgnięciem się, potknięciem i upadkiem, ruchami ciała bez obciążenia lub z obciążeniem, wstrząsem, przestraszeniem, przemocą lub molestowaniem w miejscu pracy (np. molestowaniem seksualnym). Incydent, którego skutkiem jest uraz lub problemy zdrowotne, jest często określany jako „wypadek”. Incydent, który potencjalnie może spowodować uraz lub problemy zdrowotne, ale do tego nie doszło, jest często określany jako „zaistnienie sytuacji grożącej wypadkiem”.

Informacje niejawne – Informacje niejawne UE zdefiniowane w decyzji Rady 2013/488/UE (2013/488/UE: Decyzja Rady z dnia 23 września 2013 r. w sprawie przepisów bezpieczeństwa dotyczących ochrony informacji niejawnych (Dz.U. L 274 z 15.10.2013, s. 1)) w sprawie przepisów bezpieczeństwa dotyczących ochrony informacji niejawnych UE lub objęte klauzulą tajności przez jedno z państw członkowskich i oznaczone jako takie zgodnie z dodatkiem B do tej decyzji Rady.

Informacje szczególnie chronione – Informacje szczególnie chronione określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/697 (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/697 z dnia 29 kwietnia 2021 r. ustanawiające Europejski Fundusz Obronny i uchylające rozporządzenie (UE) 2018/1092 (Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 149) ustanawiającym Europejski Fundusz Obronny.

Instalacja – Stacjonarna jednostka techniczna, w której prowadzona jest co najmniej jedna działalność, która mogłaby mieć wpływ na emisje i zanieczyszczenie.

Integralność biosfery – Zdolność ekosystemu do wspierania i utrzymywania procesów ekologicznych i różnorodności organizmów.

Istotne ryzyka – Ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem mające negatywne skutki finansowe, które wywierają istotny wpływ (lub można słusznie oczekiwać, że wywrą wpływ) na przepływy pieniężne jednostki, jej dostęp do finansowania lub koszt kapitału w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej.

Istotne szanse – Szanse związane ze zrównoważonym rozwojem mające pozytywne skutki finansowe, które wywierają istotny wpływ (lub można słusznie oczekiwać, że wywrą wpływ) na przepływy pieniężne jednostki, jej dostęp do finansowania lub koszt kapitału w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej.

Istotność – Kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem jest istotna, jeśli odpowiada definicji istotności wpływu, istotności finansowej lub obu.

Istotność finansowa – Kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem jest istotna z perspektywy finansowej, jeśli generuje ryzyka lub szanse, które wywierają wpływ (lub można słusznie oczekiwać, że wywrą wpływ) na sytuację finansową jednostki, jej wyniki finansowe, przepływy pieniężne, dostęp do finansowania lub koszt kapitału w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej.

Istotność wpływu – Kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem jest istotna z perspektywy wpływu, o ile odnosi się do istotnych, rzeczywistych lub potencjalnych, pozytywnych lub negatywnych wpływów jednostki na ludzi lub środowisko w krótko-, średnio- i długoterminowej perspektywie czasowej.
Istotna kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem z perspektywy wpływu obejmuje wpływy związane z własnymi operacjami jednostki i jej łańcuchem wartości, w tym za pośrednictwem jej produktów lub usług, a także za pośrednictwem jej relacji biznesowych.

J

Jednostka emisji dwutlenku węgla – Instrument zamienny lub zbywalny odpowiadający redukcji lub usunięciu emisji jednej tony metrycznej ekwiwalentu CO2 , emitowany i weryfikowany zgodnie z uznanymi normami jakości.

K

Kategoria zakresu 3 – Jeden z 15 rodzajów emisji gazów cieplarnianych zakresu 3 przewidzianych w „GHG Protocol Corporate Standard” [Standard korporacyjny w ramach Protokołu w sprawie emisji gazów cieplarnianych] i szczegółowo określonych w „GHG Protocol Corporate Value Chain (Scope 3) Accounting and Reporting Standard” [Standard rachunkowości i sprawozdawczości przedsiębiorstw w odniesieniu do łańcucha wartości (zakres 3)
w ramach Protokołu w sprawie emisji gazów cieplarnianych] (zaczerpniętoz „GHG Protocol Corporate Value Chain (Scope 3) Accounting and Reporting Standard” [Standard rachunkowości i sprawozdawczości przedsiębiorstw w odniesieniu do łańcucha wartości (zakres 3) w ramach Protokołu w sprawie emisji gazów cieplarnianych], glosariusz (wersja z 2011 r.)). Jednostki, które zdecydują się na uwzględnianie w sprawozdawczości zakresu 3 emisji na podstawie kategorii pośrednich emisji gazów cieplarnianych określonych w normie ISO 14064-1:2018, mogą również odnieść się do kategorii określonej w klauzuli 5.2.4 (z wyłączeniem pośrednich emisji gazów cieplarnianych z energii pochodzącej z przywozu) normy ISO 14064-1:2018.

Konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) – Dokument zawierający elementy dokumentu referencyjnego BAT i formułujący wnioski dotyczące najlepszych dostępnych technik, ich opisu, informacji służącej ocenie ich przydatności, poziomów emisji powiązanych z najlepszymi dostępnymi technikami, poziomów efektywności środowiskowej powiązanych z najlepszymi dostępnymi technikami, mini
malnej zawartości systemu zarządzania środowiskowego, w tym wartości odniesienia powiązanych z najlepszymi dostępnymi technikami, powiązanego monitoringu, powiązanych poziomów zużycia oraz, w stosownych przypadkach, odpowiednich środków remediacji lokalizacji (Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)).

Konsumenci – Osoby fizyczne, które nabywają, konsumują lub wykorzystują towary i usługi do użytku osobistego – dla siebie samych albo dla innych osób – a nie w celu odsprzedaży, w celach komercyjnych lub handlowych, gospodarczych, rzemieślniczych lub związanych z wykonywaniem wolnego zawodu.

Kontrola operacyjna – Kontrola operacyjna (nad podmiotem, lokalizacją, operacją lub składnikiem aktywów) to sytuacja, w której jednostka ma możliwość kierowania działaniami operacyjnymi i relacjami podmiotu, lokalizacji, operacji lub składnika aktywów.

Korupcja – Nadużywanie powierzonej władzy w celu uzyskania prywatnej korzyści, które może być inicjowane przez osoby fizyczne lub organizacje. Obejmuje praktyki takie jak drobne gratyfikacje, oszustwa, wymuszenie, zmowa i pranie pieniędzy. Dotyczy także oferowania lub otrzymywania jakichkolwiek prezentów, pożyczek, opłat, nagród lub innych korzyści na rzecz lub od jakiejkolwiek osoby jako zachęty do dopuszczenia się czynności nie
uczciwej, nielegalnej lub stanowiącej naruszenie zaufania w zakresie prowadzenia przez jednostkę działalności. Może to dotyczyć świadczeń pieniężnych lub rzeczowych, takich jak bezpłatne towary, prezenty i urlopy lub specjalnych usług osobistych świadczonych z zamiarem osiągnięcia nienależnej korzyści lub takich, które mogą prowadzić do nacisku moralnego w celu uzyskania takiej korzyści.

Kultura korporacyjna – Kultura korporacyjna wyraża cele w formie wartości i przekonań. Służy wyznaczaniu kierunku działań jednostki w drodze wspólnych założeń i norm grupowych, takich jak wartości lub deklaracje misji lub kodeks postępowania.

Kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem – Czynniki środowiskowe, czynniki społeczne i z zakresu praw człowieka oraz czynniki związane z ładem korporacyjnym, w tym czynniki zrównoważonego rozwoju zgodnie z definicją w art. 2 pkt 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 (Rozporządzenie (UE) 2019/2088 w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych).

L

Lokalizacja – Umiejscowienie jednej lub większej liczby instalacji fizycznych. Jeżeli istnieje więcej niż jedna fizyczna instalacja tych samych lub różnych właścicieli lub operatorów, a określona infrastruktura i obiekty są współdzielone, cały obszar, na którym znajduje się fizyczna instalacja, może stanowić lokalizację.

Ludy rdzenne – Nie ma jednej definicji ludów rdzennych uzgodnionej na szczeblu międzynarodowym. W praktyce agencje międzynarodowe są zgodne co do tego, jakie grupy można uznać za ludy rdzenne i które z nich jako takie należy objąć szczególną ochroną. Ważnym kryterium definiowania ludów rdzennych jest ich związek z tradycyjnym obszarem, zgodnie z definicją zawartą w art. 1 konwencji MOP nr 169, który stanowi, że konwencja ma zastosowanie do: „a) ludów plemiennych w niezależnych państwach, których warunki społeczne, kulturowe i ekonomiczne odróżniają je od innych grup społeczności krajowej i których status regulują w pełni lub częściowo ich własne zwyczaje lub tradycje lub specjalne prawa lub regulacje; b) ludów w niezależnych państwach, które uznawane są za autochtoniczne z uwagi na fakt, że pochodzą od ludów, które zamieszkiwały państwo lub obszar geograficzny, do którego zalicza się dane państwo, w okresie podboju lub kolonizacji lub wyznaczania obecnych granic państwowych, oraz które niezależnie od ich statusu prawnego zachowują niektóre lub wszystkie specyficzne dla nich instytucje społeczne, gospodarcze, kulturalne i polityczne”. Art. 1 ust. 2 konwencji MOP nr 169 stanowi również, że: „[s]amoidentyfikację jako ludność rdzenną lub plemienną uznaje się za podstawowe kryterium określania grup, do których mają zastosowanie postanowienia niniejszej konwencji”.

Ł

Łagodzenie zmiany klimatu – Proces polegający na redukcji emisji gazów cieplarnianych i utrzymaniu wzrostu średniej temperatury na świecie do 1,5 °C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej zgodnie z porozumieniem paryskim.

Łańcuch wartości – Pełen zakres działań, zasobów i relacji związanych z modelem biznesowym jednostki oraz środowiskiem zewnętrznym, w którym jednostka prowadzi działalność. Łańcuch wartości obejmuje działania, zasoby i relacje, z których jednostka korzysta i na których się opiera, tworząc swoje produkty lub usługi od koncepcji do realizacji, konsumpcji i wycofania z eksploatacji. Odpowiednie działania, zasoby i relacje obejmują:
i. działania, zasoby i relacje w ramach własnych operacji jednostki,
takie jak zasoby ludzkie;
ii. działania, zasoby i relacje w sieciach dostaw, marketingu i dystrybucji, takie jak zaopatrzenie w materiały i usługi oraz sprzedaż oraz dostawa produktów i realizacja usług; oraz
iii. otoczenie finansowe, geograficzne, geopolityczne i regulacyjne,
w którym jednostka prowadzi działalność.
Łańcuch wartości obejmuje podmioty na wyższym i niższym szczeblu łańcucha wartości w stosunku do jednostki. Podmioty znajdujące się na wyższym szczeblu w stosunku do jednostki (np. dostawcy) dostarczają produkty lub świadczą usługi, które są wykorzystywane do rozwijania produktów lub usług jednostki. Podmioty znajdujące się na niższym od jednostki szczeblu łańcucha wartości (np. dystrybutorzy, klienci) otrzymują produkty lub usługi od jednostki. W ESRS użyto terminu „łańcuch wartości” w liczbie pojedynczej, chociaż uznaje się, że jednostki mogą mieć wiele łańcuchów wartości.

M

Materiały dodatkowe do produkcji – Materiały, które są potrzebne do procesu produkcji, ale nie są częścią produktu końcowego, np. smary do maszyn produkcyjnych.

Materiały odnawialne – Materiały pochodzące z zasobów, które są szybko uzupełniane w ramach cykli ekologicznych lub procesów rolniczych w taki sposób, aby usługi zapewniane przez te i inne powiązane zasoby nie były zagrożone i pozostały dostępne dla kolejnego pokolenia.

Mechanizm rozpatrywania skarg – Wszelkie zrutynizowane, państwowe lub niepaństwowe, sądowe lub pozasądowe procesy, za pomocą których zainteresowane strony mogą zgłaszać skargi i dochodzić zadośćuczynienia. Przykładami państwowych sądowych i pozasądowych mechanizmów rozpatrywania skarg są sądy, sądy pracy, krajowe instytucje praw człowieka, krajowe punkty kontaktowe ds. Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, biura rzeczników praw obywatelskich, agencje ochrony konsumentów, organy nadzoru regulacyjnego oraz rządowe biura skarg i zażaleń. Niepaństwowe mechanizmy rozpatrywania skarg obejmują mechanizmy, którymi dana jednostka zarządza samodzielnie albo wspólnie z zainteresowanymi stronami, takie jak mechanizmy rozpatrywania skarg na szczeblu operacyjnym i rokowania zbiorowe, w tym mechanizmy ustanowione w drodze rokowań zbiorowych. Obejmują one również mechanizmy zarządzane przez stowarzyszenia branżowe, organizacje międzynarodowe, organizacje społeczeństwa obywatelskiego lub grupy wielostronne. Organizacja zarządza mechanizmami rozpatrywania skarg na szczeblu operacyjnym samodzielnie albo we współpracy z innymi stronami i są one bezpośrednio dostępne dla zainteresowanych stron organizacji. Umożliwiają one wczesne i bezpośrednie zidentyfikowanie skarg i zajęcie się nimi, co zapobiega eskalacji zarówno szkód, jak i skarg. Dostarczają one również ważnych informacji zwrotnych na temat skuteczności procesu należytej staranności przeprowadzanego przez organizację przekazywanych przez osoby, których to bezpośrednio dotyczy. Zgodnie z wytyczną ONZ nr 31 skuteczne mechanizmy rozpatrywania skarg są odpowiednio umocowane, dostępne, przewidywalne, sprawiedliwe, przejrzyste, zgodne z prawami i stanowią źródło kształcenia ciągłego. Oprócz tych kryteriów skuteczne mechanizmy rozpatrywania skarg na szczeblu operacyjnym opierają się również na zaangażowaniu i dialogu. Organizacja może mieć większe trudności z oceną skuteczności mechanizmów rozpatrywania skarg, w których uczestniczy, w porównaniu z tymi, które sama ustanowiła.

Mierniki – Wskaźniki jakościowe i ilościowe wykorzystywane przez jednostkę na potrzeby pomiaru i sprawozdawczości w zakresie skuteczności realizacji jej polityk związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz osiągania celów na przestrzeni czasu. Mierniki zapewniają również informacje na potrzeby pomiaru wyników jednostki w odniesieniu do osób, na które jednostka wywiera wpływ, środowiska oraz jednostki.

Mikrodrobiny plastiku – Małe kawałki tworzyw sztucznych, zwykle mniejsze niż 5 mm. W środowisku, w tym w morzu, oraz w żywności i wodzie pitnej znajduje się coraz więcej mikrodrobin plastiku. Po przedostaniu się do środowiska mikrodrobiny plastiku nie ulegają biodegradacji i mają tendencję do gromadzenia się – chyba że są specjalnie zaprojektowane w taki sposób, aby ulegały biodegradacji w otwartym środowisku. Biodegradowalność jest złożonym zjawiskiem, zwłaszcza w środowisku morskim. Istnieją coraz większe obawy dotyczące obecności mikrodrobin plastiku w różnych elementach środowiska (takich jak woda), ich wpływu na środowisko i potencjalnie na zdrowie ludzi.

Minimalny wymóg dotyczący ujawniania informacji – W minimalnym wymogu dotyczącym ujawniania informacji określa się wymaganą treść informacji, które jednostka uwzględnia przy zgłaszaniu polityk, działań, mierników lub celów, zgodnie z wymogami dotyczącymi ujawniania informacji przewidzianymi w ESRS albo odniesieniu do poszczególnych podmiotów.

Model biznesowy – Przyjęty przez jednostkę system przekształcania nakładów w uzysk i wyniki w ramach prowadzonej działalności służący realizacji celów strategicznych jednostki i tworzeniu wartości w krótko-, średnio- i długoterminowej perspektywie czasowej. W ESRS użyto terminu „model biznesowy” w liczbie pojedynczej, chociaż uznaje się, że jednostki mogą mieć więcej niż jeden model biznesowy.

Molestowanie – Sytuacja, w której ma miejsce niepożądane zachowanie związane z zakazaną przesłanką dyskryminacji (przykładowo związaną z płcią na podstawie dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23)) lub religią lub przekonaniami, niepełnosprawnością, wiekiem lub orientacją seksualną na podstawie dyrektywy Rady 2000/78/WE (Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16)), którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, w szczególności przy stwarzaniu atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia lub obrazy.

N

Najlepsze dostępne techniki (BAT) (Art. 3 pkt 10 dyrektywy 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)) – Najbardziej efektywny i zaawansowany etap rozwoju i metod prowadzenia danej działalności, który wskazuje możliwe wykorzystanie poszczególnych technik jako podstawy przy ustalaniu dopuszczalnych wielkości emisji i innych warunków pozwolenia mających na celu zapobieganie powstawaniu, a jeżeli nie jest to możliwe, ograniczenie emisji i wpływu na środowisko jako całość:
i. „techniki” obejmują zarówno stosowane technologie, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, budowana i utrzymywana, eksploatowana i wycofywana z eksploatacji;
ii. „dostępne techniki” oznaczają techniki o takim stopniu rozwoju, który pozwala na ich wdrożenie w danym sektorze przemysłu, zgodnie z istniejącymi warunkami ekonomicznymi i technicznymi, z uwzględnieniem kosztów i korzyści, nawet jeżeli techniki te nie są wykorzystywane lub nie zostały opracowane w danym państwie członkowskim, o ile są one dostępne dla operatora; oraz
iii. „najlepsze” oznacza najbardziej efektywne w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu ochrony środowiska jako całości.

Niebieska gospodarka – Niebieska gospodarka obejmuje wszystkie branże i sektory związane z oceanami, morzami i obszarami przybrzeżnymi, niezależnie od tego, czy są one zlokalizowane w środowisku morskim (np. transport morski, rybołówstwo, produkcja energii) czy na lądzie (np. porty, stocznie, akwakultura i produkcja alg na lądzie, turystyka przybrzeżna).

Niedobór wody – Objętościowe występowanie zasobów wody słodkiej lub jego brak. Niedobór jest powodowany przez człowieka, jest funkcją wielkości zużycia wody przez człowieka w stosunku do wielkości zasobów wodnych na danym obszarze. W związku z tym suchy region z bardzo małą ilością wody, ale bez zużycia wody przez człowieka, nie byłby uważany za region z niedoborem, ale raczej za suchy. Niedobór wody jest fizyczną, obiektywną rzeczywistością, którą można konsekwentnie zmierzyć w różnych regionach i na przestrzeni czasu. Niedobór wody odzwierciedla fizyczne występowanie wody słodkiej, a nie to, czy woda ta nadaje się do wykorzystania. Przykładowo dany region może mieć obfite zasoby wodne (i dlatego nie może być uznany za deficytowy pod względem występowania wody), które mają jednak tak wysoki poziom zanieczyszczeń, że zasoby te nie nadają się do wykorzystania przez ludzi lub do celów ekologicznych.

Niezależny członek organu – Członkowie organów, którzy wydają niezależne opinie w sposób wolny od jakichkolwiek wpływów zewnętrznych lub konfliktów interesów. Niezależność zasadniczo oznacza wydawanie obiektywnej, nieskrępowanej opinii. Wykorzystywana jako sposób oceny oznak niezależności lub w celu zakwalifikowania niewykonawczego członka organów administrujących, zarządzających i nadzorczych lub ich komitetów jako niezależnych, oznacza brak interesu, stanowiska, powiązań lub relacji, które – oceniane z perspektywy racjonalnej i poinformowanej osoby trzeciej – mogą wywierać niepożądany wpływ lub stanowić przyczynę stronniczości przy podejmowaniu decyzji.

O

Obszar narażony na ryzyko związane z wodą – Zlewnia, której szereg aspektów fizycznych związanych z wodą:
i. sprawia, że stan co najmniej jednej części wód jest mniej niż dobry lub pogarsza się (zgodnie z definicją w dyrektywie 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1)), co wskazuje na istotne problemy w zakresie dostępności, jakości, ilości wody (uwzględniając znaczny deficyt wody); lub
ii. prowadzi do problemów w zakresie dostępności wody, kwestii regulacyjnych lub kwestii związanych z reputacją (z uwzględnieniem wspólnego korzystania z wody wraz ze społecznościami oraz przystępności cenowej wody) w odniesieniu do własnych zakładów oraz zakładów głównych dostawców.

Obszar chroniony – Wyraźnie określona przestrzeń geograficzna, uznana, wyznaczona i zarządzana za pomocą środków prawnych lub innych skutecznych środków w celu osiągnięcia ochrony przyrody w perspektywie długoterminowej, wraz z powiązanymi usługami ekosystemowymi i wartościami kulturowymi.

Obszar o zasadniczym znaczeniu dla bioróżnorodności – Lokalizacje znacząco przyczyniające się do utrzymania światowej bioróżnorodności w ekosystemach lądowych, słodkowodnych i morskich. Lokalizacje kwalifikują się jako światowe obszary o zasadniczym znaczeniu dla bioróżnorodności, jeśli spełniają co najmniej jedno z 11 kryteriów, zgrupowanych w pięciu kategoriach: bioróżnorodność zagrożona; bioróżnorodność ograniczona geograficznie; integralność ekologiczna; procesy biologiczne; oraz niezastępowalność. Światową bazą danych obszarów o zasadniczym znaczeniu dla bioróżnorodności zarządza BirdLife International w imieniu KBA Partnership.

Obszar o znacznym deficycie wody – Regiony, na których odsetek łącznej ilości pobranej wody jest wysoki (40–80 %) lub bardzo wysoki (ponad 80 %) według narzędzia Światowego Instytutu Zasobów o nazwie Aqueduct Water Risk Atlas. Zob. również: niedobór wody.

Obszar wrażliwy pod względem bioróżnorodności – Sieć obszarów chronionych Natura 2000, obiekty światowego dziedzictwa UNESCO i obszary o zasadniczym znaczeniu dla bioróżnorodności, a także inne obszary chronione, o których mowa w dodatku D do załącznika II do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2021/2139 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2139 z dnia 4 czerwca 2021 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w przystosowanie się do zmiany klimatu, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych (Dz.U. L 442 z 9.12.2021, s. 1)).

Ochrona socjalna – Zestaw środków mających na celu ograniczanie ubóstwa i podatności na zagrożenia oraz zapobieganie im w całym cyklu życia.

Oddziaływanie – Zdolność jednostki do wywoływania zmiany niewłaściwych praktyk innej strony, które mają związek z negatywnym wpływem związanym ze zrównoważonym rozwojem

Odpady – Dowolna substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany (Art. 3 pkt 1 dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów).

Odpady niebezpieczne – Odpady wykazujące co najmniej jedną spośród właściwości niebezpiecznych wymienionych w załączniku III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3)) w sprawie odpadów.

Odporność na zmianę klimatu – Zdolność jednostki do przystosowania się do zmiany klimatu oraz do rozwoju sytuacji lub niepewności związanych ze zmianą klimatu. Odporność na zmianę klimatu obejmuje zdolność do zarządzania związanym z klimatem zakresem 1 i do czerpania korzyści wynikających z szans związanych z klimatem, w tym zdolność do reagowania na ryzyka przejścia i ryzyka fizyczne oraz przystosowania się do nich. Odporność jednostki na zmianę klimatu obejmuje zarówno jej odporność strategiczną, jak i odporność operacyjną na zmiany związane z klimatem, rozwój sytuacji lub niepewność związane ze zmianą klimatu.

Odtwarzanie ekosystemów – Wszelkie celowe działania, które rozpoczynają lub przyspieszają odbudowę ekosystemu ze stanu zdegradowanego.

Odzysk – Jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu, poprzez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym wypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub w szerszej gospodarce (Art. 3 pkt 15 dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów).

Ograniczenia planety – Pojęcie to pozwala oszacować bezpieczną przestrzeń operacyjną na potrzeby człowieka z poszanowaniem funkcjonowania Ziemi. Określa się ilościowo poziom graniczny dla każdego kluczowego procesu systemu ziemskiego, którego nie należy przekraczać, jeśli chcemy uniknąć niedopuszczalnych światowych zmian środowiskowych.

Określone obciążenia – Stosunek masy wyemitowanych czynników zanieczyszczających do masy wytworzonego produktu. Określone obciążenia umożliwiają porównanie efektywności środowiskowej instalacji, niezależnie od właściwych im różnych wielkości produkcji, a mieszanie lub rozcieńczanie nie ma wpływu na wartości tych obciążeń (Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 10 lutego 2012 r. ustanawiająca zasady odnośnie do wskazówek dotyczących gromadzenia danych i opracowywania dokumentów referencyjnych BAT, o których mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych, oraz zapewnienia ich jakości).

Opakowania – Wszystkie wyroby wykonane z dowolnych materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przenoszenia, dostarczania, składowania, transportu oraz prezentacji towarów, od surowców do produktów przetworzonych, od producenta do użytkownika lub konsumenta (Art. 3 pkt 1 dyrektywy 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz.U. L 365 z 31.12.1994, s. 10)).

Optymalizacja wykorzystania zasobów – Projektowanie, produkcja i dystrybucja materiałów i produktów, mając na celu utrzymanie ich w użyciu z zachowaniem ich najwyższej wartości. Ekoprojektowanie i projektowanie zapewniające długą żywotność, naprawy, ponowne użycie, zmianę przeznaczenia, demontaż, regenerację produktów to przykłady narzędzi, które służą optymalizacji wykorzystania zasobów.

Organy administrujące, zarządzające i nadzorcze – Organy ładu korporacyjnego dysponujące najszerszymi uprawnieniami w zakresie podejmowania decyzji w jednostce, uwzględniając jej komitety. Jeżeli w strukturze ładu korporacyjnego nie ma żadnych członków organu administrującego, zarządzającego ani nadzorczego jednostki, należy uwzględnić jej dyrektora generalnego oraz zastępcę dyrektora generalnego, o ile takie stanowisko istnieje. W niektórych jurysdykcjach systemy ładu korporacyjnego składają się z dwóch poziomów, co skutkuje rozdzieleniem funkcji nadzorczych od funkcji zarządczych. W takich przypadkach definicja terminu „organy administrujące, zarządzające i nadzorcze” obejmuje obydwa te poziomy.

Osad w wodzie i glebie – Ilość substancji, która nagromadziła się w środowisku, zarówno w wodzie, jak i w glebie, w wyniku regularnych działań lub w wyniku incydentów lub trwałego składowania przez jednostki, niezależnie od tego, czy do tego nagromadzenia dochodzi w zakładzie produkcyjnym jednostki, czy poza nim.

Osoba wykonująca pracę w łańcuchu wartości – Osoba wykonująca pracę w łańcuchu wartości jednostki, niezależnie od istnienia lub charakteru jakiegokolwiek stosunku umownego z daną jednostką. W ESRS zakres osób wykonujących pracę w łańcuchu wartości obejmuje wszystkie osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości przedsiębiorstwa na wyższym i niższym szczeblu łańcucha wartości, na które przedsiębiorstwo ma lub może mieć istotny wpływ. Chodzi tu o wpływy związane z własnymi operacjami jednostki i jej łańcuchem wartości, w tym za pośrednictwem jej produktów lub usług, a także za pośrednictwem jej relacji biznesowych. Termin ten odnosi się do wszystkich pracowników nieobjętych zakresem terminu „własne zasoby pracownicze” (obejmującym osoby pozostające w stosunku pracy z jednostką („pracownicy”) oraz osoby niebędące pracownikami, które są indywidualnymi wykonawcami świadczącymi pracę na rzecz jednostki („osoby samozatrudnione”) albo osobami zapewnionymi przez jednostki prowadzące przede wszystkim działalność związaną z zatrudnieniem. (kod NACE N78).

Osoby niebędące pracownikami – Do osób niebędących pracownikami stanowiących własne zasoby pracownicze jednostki należą zarówno indywidualni wykonawcy świadczący pracę na rzecz jednostki („osoby samozatrudnione”), jak i osoby zapewnione przez jednostki prowadzące głównie „działalność związaną z zatrudnieniem” (kod NACE N78).

Osoby z niepełnosprawnością – Osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełne i skuteczne uczestnictwo w życiu społecznym, na równych zasadach z innymi osobami.

Oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju – Specjalna sekcja sprawozdania z działalności jednostki, w której przedstawia się informacje dotyczące kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem przygotowane zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG (Dz.U. L 182 z 29.6.2013, s. 19)) i ESRS.

P

Paliwo kopalne – Nieodnawialne źródła energii bazujące na węglu, takie jak paliwa stałe, gaz ziemny i ropa naftowa.

Plan przejścia – Szczególny rodzaj planu działania, który jednostka przyjmuje w związku z decyzją strategiczną i który odnosi się do:
i. celu polityki publicznej; lub
ii. planu działania dotyczącego poszczególnych podmiotów, obejmują cego uporządkowany zestaw celów i działań, związanego z kluczową decyzją strategiczną, istotną zmianą modelu biznesowego lub szczególnie ważnymi działaniami i przydzielonymi zasobami.

Plan przejścia dotyczący łagodzenia zmiany klimatu – Aspekt ogólnej strategii jednostki, w ramach którego określa się cele,
działania i zasoby jednostki na potrzeby przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, w tym działania takie jak redukcja emisji gazów cieplarnianych w kierunku osiągnięcia celu polegającego na ograniczeniu globalnego ocieplenia do 1,5 °C i osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Płaca – Płaca brutto, z wyłączeniem składników zmiennych, takich jak godziny nadliczbowe i wynagrodzenia motywacyjne, oraz z wyłączeniem dodatków, chyba że są one gwarantowane.

Pobór wody – Suma całej wody pobranej na teren jednostki ze wszystkich źródeł w celu dowolnego wykorzystania w ciągu okresu sprawozdawczego.

Podmiot w łańcuchu wartości – Osoby fizyczne lub podmioty na wyższym lub niższym szczeblu łańcucha wartości. Uważa się, że podmiot znajduje się na niższym szczeblu łańcucha wartości w stosunku do jednostki (np. dystrybutorzy, klienci), gdy otrzymuje produkty lub usługi od jednostki; uważa się, że podmiot znajduje się
na wyższym szczeblu w stosunku do jednostki (np. dostawcy), jeżeli
dostarcza on produkty lub świadczy usługi, które są wykorzystywane do produkcji własnych produktów lub rozwoju własnych usług jednostki.

Podwójna istotność – Podwójna istotność ma dwa wymiary, którymi są: istotność wpływu oraz istotność finansowa. Kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem spełnia kryterium podwójnej istotności, jeżeli jest istotna z perspektywy wpływu, perspektywy finansowej lub obu.

Polityka – Zestaw lub ramy ogólnych celów i zasad w zakresie zarządzania wykorzystywanych przez jednostkę do podejmowania decyzji. W ramach polityki wdraża się strategię jednostki lub jej decyzje w zakresie zarządzania dotyczące istotnej kwestii związanej ze zrównoważonym rozwojem. Każda polityka leży w zakresie odpowiedzialności określonej osoby (określonych osób) i określa się w niej zakres jej stosowania. Ponadto obejmuje co najmniej jeden cel (w stosownych przypadkach związany z wymiernymi celami). Politykę zatwierdza się i poddaje przeglądowi zgodnie z odpowiednimi zasadami ładu korporacyjnego jednostek. Politykę wdraża się za pośrednictwem działań lub planów działania.

Ponowne użycie – Jakikolwiek proces, w wyniku którego produkty i składniki niebędące odpadami są wykorzystywane ponownie do tego samego celu, do którego były przeznaczone. Może to obejmować czyszczenie lub drobne poprawki, aby produkt był gotowy do ponownego wykorzystania bez wprowadzenia istotnych zmian.

Pośrednie emisje gazów cieplarnianych – Emisje gazów cieplarnianych są konsekwencją działalności prowadzonej
przez podmiot, ale występują u źródeł, które stanowią własność innego podmiotu lub są przez niego zarządzane. Emisje pośrednie to emisje gazów cieplarnianych zakresu 2 i emisje gazów cieplarnianych zakresu 3 łącznie.

Potwierdzony incydent korupcji lub przekupstwa – Incydent korupcji lub przekupstwa uznany za udowodniony. Potwierdzone incydenty korupcji lub przekupstwa nie obejmują incydentów korupcji lub przekupstwa, które nadal są przedmiotem dochodzenia na zakończenie okresu sprawozdawczego. Uznania ewentualnych przypadków niezgodności z przepisami za udowodnione może dokonać pracownik jednostki ds. zgodności z przepisami, osoba pełniąca podobną funkcję albo podobny organ. Nie jest wymagane potwierdzenie udowodnienia incydentu przez sąd.

Potwierdzony incydent (pracy dzieci, pracy przymusowej lub handlu ludźmi) – Incydent pracy dzieci, pracy przymusowej lub handlu ludźmi, który uznano za udowodniony. Potwierdzone przypadki nie obejmują incydentów pracy dzieci, pracy przymusowej lub handlu ludźmi, które nadal są przedmiotem dochodzenia w okresie sprawozdawczym.

Poziom efektywności środowiskowej powiązany z najlepszą dostępną techniką (BAT-AEPL) – Zakres poziomów efektywności środowiskowej, z wyjątkiem poziomów emisji, uzyskanych w normalnych warunkach eksploatacji przy użyciu BAT lub kombinacji BAT (Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 10 lutego 2012 r. ustanawiająca zasady odnośnie do wskazówek dotyczących gromadzenia danych i opracowywania dokumentów referencyjnych BAT, o których mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (Dz.U. L 63 z 2.3.2012, s. 1)).

Poziom emisji powiązany z najlepszą dostępną techniką (BAT-AEL) – Różne poziomy emisji uzyskiwane w normalnych warunkach eksploatacji z wykorzystaniem najlepszej dostępnej techniki lub kombinacji najlepszych dostępnych technik, które opisano w konkluzjach dotyczących BAT, wyrażone jako średnia w danym okresie w określonych warunkach odniesienia, tj. poziom emisji, który jest powiązany z BAT.

Praca dzieci – Praca, która pozbawia dzieci ich dzieciństwa, potencjału i godności oraz która szkodzi ich rozwojowi fizycznemu i umysłowemu. Odnosi się do pracy, która:
i. jest psychicznie, fizycznie, społecznie lub moralnie niebezpieczna
i szkodliwa dla dzieci; lub
ii. koliduje z nauką szkolną, pozbawiając dzieci możliwości uczęszczania do szkoły, zmuszając je do przedwczesnego opuszczenia szkoły lub wymagając od nich próby połączenia uczęszczania do szkoły z nad miernie długą i ciężką pracą.
Zgodnie z definicją dziecko to osoba w wieku poniżej 18 lat. To, czy „pracę” można uznać za „pracę dzieci”, zależy od wieku dziecka, rodzaju i czasu wykonywanej pracy oraz warunków wykonywania pracy. Odpowiedź na to pytanie jest różna w przypadku poszczególnych państw oraz sektorów w danym państwie. Najniższy wiek dopuszczenia do zatrudnienia nie powinien być niższy niż minimalny wiek, w którym ustaje obowiązek szkolny, a w każdym wypadku nie niższy niż 15 lat według Konwencji nr 138 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia. Wyjątki mogą wystąpić w niektórych państwach, w których gospodarki i placówki edukacyjne nie są wystarczająco rozwinięte i obowiązuje minimalny wiek 14 lat. Te państwa, w których występują wyjątki, zostały określone przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) w odpowiedzi na specjalny wniosek danego państwa i po konsultacji z organizacjami reprezentującymi pracodawców i pracowników. W ustawodawstwie krajowym można zezwolić na zatrudnienie przy lżejszych pracach osób w wieku od 13 do 15 lat, z zastrzeżeniem, że nie będą one narażone na zagrożenie zdrowia lub ich rozwoju, a prace te nie przeszkodzą w obowiązkach szkolnych tych osób ani w ich udziale w programach szkoleniowych lub szkolenia zawodowego. Najniższy wiek dopuszczenia do wszelkiego rodzaju zatrudnienia lub pracy, które ze względu na swój charakter lub warunki, w jakich są wykonywane, mogą zagrozić zdrowiu, bezpieczeństwu lub moralności osób młodych, nie może być niższy niż 18 lat.

Praca przymusowa – Wszelka praca lub usługi wymagane od jakiejś osoby pod groźbą kary i do których dana osoba nie zgłosiła się dobrowolnie. Termin ten obejmuje wszystkie sytuacje, w których osoby są w jakikolwiek sposób zmuszane do wykonywania pracy i obejmuje zarówno tradycyjne praktyki pracy „zbliżonej do niewolniczej”, jak i współczesne formy przymusu, w których dochodzi do wyzysku pracowników, co może obejmować handel ludźmi i współczesne niewolnictwo.

Pracownik – Osoba fizyczna, która pozostaje w stosunku pracy z jednostką zgodnie z prawem krajowym lub praktyką krajową.

Prawowici przedstawiciele – Osoby uznane za prawowite na podstawie prawa lub praktyki, takie jak wybrani przedstawiciele związków zawodowych w przypadku pracowników lub inni podobnie swobodnie wybrani przedstawiciele zainteresowanych stron, na które jednostka wywiera wpływ.

Produkt uboczny – Substancja lub przedmiot powstające w wyniku procesu produkcji, którego podstawowym celem nie jest produkowanie tej substancji lub tego przedmiotu, nie są uznawane za odpady, ale za produkt uboczny, jeżeli spełnione są następujące warunki:
i. dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego przedmiotu jest
pewne;
ii. dana substancja lub przedmiot mogą być wykorzystywane bezpośrednio bez jakiegokolwiek dalszego przetwarzania innego niż normalna praktyka przemysłowa;

Próg ekologiczny – Próg, ponad którym stosunkowo niewielka zmiana warunków zewnętrznych powoduje szybką zmianę w ekosystemie. Po przekroczeniu progu ekologicznego ekosystem może nie być już w stanie powrócić do dawnego stanu dzięki właściwej mu odporności.

Przedstawiciele pracowników – Pojęcie „przedstawicieli pracowników” oznacza:
i. przedstawicieli związków zawodowych, to znaczy przedstawicieli wyznaczonych lub wybranych przez związki zawodowe lub przez
członków takich związków zgodnie z przepisami krajowymi i praktyką krajową;
ii. należycie wybranych przedstawicieli, to znaczy przedstawicieli, którzy są wybierani w wolnych wyborach przez pracowników organizacji, niebędących pod wpływem lub kontrolą pracodawcy zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi lub wykonawczymi lub przepisami układów zbiorowych pracy, i których funkcje nie obejmują działalności uznanej w danym kraju za wyłączną prerogatywę związków zawodowych i których istnienie nie jest wykorzystywane do podważania pozycji zainteresowanych związków zawodowych lub ich przedstawicieli.

Przekupstwo – Nieuczciwe nakłanianie danej osoby do działania na naszą korzyść w drodze przekazania jej prezentu w postaci pieniężnej lub innej zachęty.

Przewidywane skutki finansowe – Skutki finansowe, które nie spełniają kryteriów ujmowania w pozycjach sprawozdania finansowego w okresie sprawozdawczym ani nie są uwzględnione w bieżących skutkach finansowych.

Przystosowanie się do zmiany klimatu – Proces przystosowywania się do rzeczywistych i oczekiwanych zmian klimatu i ich wpływów.

Pustynnienie – Degradacja gruntów na suchych, półsuchych i okresowo suchych obszarach wynikająca z różnych czynników, w tym zmienności klimatu i działalności człowieka. Pustynnienie nie odnosi się do naturalnego rozszerzania się istniejących pustyń.

R

Recykling – Jakikolwiek proces odzysku, w ramach którego materiały odpadowe są ponownie przetwarzane w wyroby, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach. Obejmuje to ponowne przetwarzanie materiału organicznego, ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały, które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk.

Redukcja emisji gazów cieplarnianych – Obniżenie emisji gazów cieplarnianych zakresu 1, 2, 3 lub całkowitej emisji gazów cieplarnianych przez jednostkę na koniec okresu sprawozdawczego w stosunku do emisji w roku bazowym. Redukcje emisji mogą wynikać m.in. z efektywności energetycznej, elektryfikacji, obniżenia emisyjności przez dostawców, obniżenia emisyjności koszyka energii elektrycznej, opracowania zrównoważonych produktów lub zmian w granicach sprawozdawczości lub w działalności (np. outsourcing, zmniejszenie mocy produkcyjnych), pod warunkiem że są one osiągane w ramach własnych operacji i w ramach wszystkich poziomów łańcucha wartości jednostki. Usuwanie i unikanie emisji nie jest liczone jako redukcja emisji.

Regeneracja zasobów – Promowanie zdolności systemów naturalnych do samoodnowy w celu reaktywowania procesów ekologicznych zniszczonych lub nadmiernie eksploatowanych w wyniku działalności człowieka.

Relacje biznesowe – Relacje, jakie jednostka utrzymuje z partnerami biznesowymi, podmiotami w jej łańcuchu wartości oraz wszelkimi innymi podmiotami niepaństwowymi lub państwowymi bezpośrednio związanymi z jej działalnością biznesową, produktami lub usługami. Relacje biznesowe nie ograniczają się do bezpośrednich stosunków umownych. Obejmują one pośrednie relacje biznesowe w łańcuchu wartości jednostki poza pierwszym szczeblem oraz udziały w spółkach joint venture lub inwestycjach.

Roczne łączne wynagrodzenie – Roczne łączne wynagrodzenie własnych zasobów pracowniczych obejmuje wynagrodzenie, premię, opcje na akcje, opcje na udziały, wynagrodzenie o charakterze nieudziałowym w ramach planu motywacyjnego, zmianę wysokości emerytury oraz zarobki z tytułu niekwalifikowanego odroczonego wynagrodzenia wypłacane w ciągu roku.

Rozdrobnienie siedlisk – Ogólny termin opisujący zespół procesów, w wyniku których utrata siedlisk powoduje podział ciągłych siedlisk na większą liczbę mniejszych płatów o mniejszej łącznej powierzchni i odizolowanych od siebie matrycą niepodobnych siedlisk. Rozdrobnienie siedlisk może następować na skutek procesów naturalnych (np. pożary lasów i obszarów trawiastych, powodzie) oraz działalności człowieka (leśnictwo, rolnictwo, urbanizacja).

Rokowania zbiorowe – Wszelkie rokowania, które odbywają się między pracodawcą, grupą pracodawców lub co najmniej jedną organizacją pracodawców, z jednej strony, a co najmniej jednym związkiem zawodowym lub, w przypadku ich braku, przedstawicielami pracowników należycie wybranymi i upoważnionymi przez nich zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, z drugiej strony, w celu:
i. określenia warunków pracy i zatrudnienia; lub
ii. uregulowania stosunków między pracodawcami a pracownikami;
lub w celu uregulowania stosunków między pracodawcami lub ich organizacjami a organizacją lub organizacjami pracowników.

Rozwiązania oparte na zasobach przyrody – Działania w celu ochrony, zachowania i przywrócenia naturalnych lub zmodyfikowanych ekosystemów lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich oraz zarządzania nimi i użytkowania ich w sposób zrównoważony, służące rozwiązywaniu problemów społecznych, gospodarczych i środowiskowych w skuteczny i elastyczny sposób przy jednoczesnym zapewnieniu dobrostanu człowieka i z korzyścią dla usług ekosystemowych, odporności bioróżnorodności.

Równe traktowanie – Zasada równego traktowania jest ogólną zasadą prawa Unii, która zakłada, że porównywalne sytuacje lub strony znajdujące się w porównywalnych sytuacjach są traktowane w ten sam sposób. W kontekście ESRS S1 termin „równe traktowanie” odnosi się również do zasady niedyskryminacji, która oznacza brak dyskryminacji bezpośredniej lub pośredniej z jakiegokolwiek powodu, takiego jak płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religia lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna.

Równość szans – Równy i niedyskryminujący dostęp do szans z zakresu kształcenia, szkolenia, zatrudnienia, rozwoju zawodowego i sprawowania władzy przez poszczególne osoby, bez stawiania ich w niekorzystnej sytuacji ze względu na kryteria takie jak płeć, pochodzenie rasowe lub etniczne, narodowość, religia lub wyznanie, niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna.

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym – Zadowalający stan równowagi między życiem zawodowym a prywatnym danej osoby. Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym w szerszym znaczeniu obejmuje nie tylko równowagę między życiem zawodowym a prywatnym pod kątem obowiązków rodzinnych lub opiekuńczych, lecz również podział czasu na czas spędzony w pracy i poza nią, który nie obejmuje obowiązków rodzinnych

Ryzyka – Ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem mające negatywne skutki finansowe wynikające z kwestii z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej lub ładu korporacyjnego, które mogą wywierać negatywny wpływ na sytuację finansową jednostki, jej wyniki finansowe, przepływy pieniężne, dostęp do finansowania lub koszt kapitału w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej

Ryzyka fizyczne – Wszystkie przedsięwzięcia gospodarcze na świecie zależą od funkcjonowania systemów ziemskich, w tym stabilnego klimatu i usług ekosystemowych, np. dostarczania biomasy (surowców). Ryzyka fizyczne związane z przyrodą są bezpośrednim wynikiem zależności podmiotu od przyrody.
Ryzyka fizyczne powstają, gdy systemy naturalne są zagrożone na skutek wpływu zjawisk klimatycznych (np. ekstremalnych warunków pogodowych, takich jak susza), zdarzeń geologicznych (np. zjawisk sejsmicznych, takich jak trzęsienie ziemi) lub zmian w równowadze ekosystemów, takich jak jakość gleby lub ekologia morska, które wpływają na usługi ekosystemowe, od których zależą podmioty. Ryzyka te mogą mieć charakter nagły i/lub długotrwały. Ryzyka fizyczne związane z przyrodą powstają w wyniku zmian warunków biotycznych (dotyczących przyrody ożywionej) i abiotycznych (dotyczących przyrody nieożywionej), które podtrzymują zdrowe, funkcjonujące ekosystemy. Ryzyka fizyczne są zazwyczaj specyficzne dla danego terenu. Ryzyka fizyczne związane z przyrodą są często powiązane z ryzykami fizycznymi związanymi z klimatem.

Ryzyka przejścia – Ryzyka wynikające z niedostosowania strategii i zarządzania organizacji lub inwestora do zmieniającego się krajobrazu regulacyjnego, politycznego lub społecznego, w którym prowadzi działalność. Zmiany mające na celu powstrzymanie lub odwrócenie szkód w przyrodzie, takie jak środki rządowe, przełomowe technologie, zmiany rynkowe, spory sądowe i zmieniające się preferencje konsumentów mogą powodować lub zmieniać ryzyka przejścia.

Ryzyka systemowe – Ryzyka wynikające z awarii całego systemu, a nie jego poszczególnych części. Charakteryzuje się punktami krytycznymi o niskim poziomie, które sumują się i pośrednio powodują duże awarie obejmujące kaskadowe interakcje ryzyka fizycznego i ryzyka przejścia (efekt domina), ponieważ utrata jednego elementu uruchamia łańcuch innych, a systemy nie są w stanie odzyskać równowagi po wstrząsie. Przykładem może być utrata gatunku kluczowego, takiego jak wydry morskie, które odgrywają kluczową rolę w strukturze biocenozy. Gdy na początku XX w. na skutek polowania niemal doprowadzono do wyginięcia wydry morskiej, ekosystemy przybrzeżne przekształciły się i produkcja biomasy uległa znacznemu ograniczeniu.

Ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem – Niepewne zdarzenia lub warunki środowiskowe, społeczne lub związane z ładem korporacyjnym, które – w przypadku ich zaistnienia – mogłyby wywrzeć potencjalnie istotny negatywny wpływ na model biznesowy jednostki lub jej strategię oraz zdolność do realizacji przyjętych przez nią założeń i celów oraz tworzenia wartości; ryzyka te mogą tym samym wpływać na decyzje jednostki i jej relacje biznesowe, w kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Podobnie jak wszelkie inne ryzyka, ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem stanowią połączenie skali wpływu z prawdopodobieństwem jego wystąpienia.

Ryzyko fizyczne związane z klimatem (ryzyko fizyczne wynikające ze zmiany klimatu) – Ryzyka wynikające ze zmiany klimatu, które mogą być wywołane zdarzeniami (nagłe) lub długoterminowymi zmianami (długotrwałe) wzorców klimatycznych. Nagłe ryzyka fizyczne wynikają z określonych zagrożeń, w szczególności zdarzeń związanych z pogodą, takich jak burze, powodzie, pożary lub fale upałów. Długotrwałe ryzyka fizyczne wynikają z długookresowych zmian klimatu, takich jak zmiany temperatury, i ich wpływu na podnoszący się poziom mórz, ograniczoną dostępność wody, utratę bioróżnorodności oraz zmiany w zakresie produktywności gruntów i gleby.

Ryzyko przejścia związane z klimatem – Ryzyka wynikające z przejścia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu. Zazwyczaj zalicza się do nich ryzyka polityczne, ryzyka prawne, ryzyka technologiczne, ryzyka rynkowe oraz ryzyko utraty reputacji.

S

Scenariusz – Wiarygodny opis tego, w jaki sposób może rozwinąć się przyszłość, oparty na spójnym i wewnętrznie zgodnym zbiorze założeń dotyczących głównych przyczyn (np. tempo zmian technologicznych, ceny) i zależności. Należy zauważyć, że scenariusze nie są ani przewidywaniami, ani prognozami, ale służą do przedstawienia skutków zmian i działań.

Sektory o znacznym oddziaływaniu na klimat – Sektory wymienione w sekcjach A–H i L załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (Rozporządzenie (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1)) (zgodnie z definicją w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2022/1288 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1288 z dnia 6 kwietnia 2022 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 w zakresie regulacyjnych standardów technicznych określających szczegóły dotyczące treści i sposobu prezentacji informacji w odniesieniu do zasady „nie czyń poważnych szkód”, określających treść, metody i sposób prezentacji informacji w odniesieniu do wskaźników zrównoważonego rozwoju i niekorzystnych skutków dla zrównoważonego rozwoju, a także określających treść i sposób prezentacji informacji w odniesieniu do promowania aspektów środowiskowych lub społecznych i celów dotyczących zrównoważonych inwestycji w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy, na stronach internetowych i w sprawozdaniach okresowych (Dz.U. L 196 z 25.7.2022, s. 1))).

Siedlisko – Miejsce lub rodzaj lokalizacji, gdzie organizm lub populacja występuje w sposób naturalny. Termin używany również jako określenie atrybutów środowiskowych wymaganych przez dany gatunek lub jego niszy ekologicznej.

Składowisko odpadów – Lokalizacja przeznaczona do składowania odpadów na ziemi lub w ziemi (Art. 2 lit. g) dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (Dz.U. L 182 z 16.7.1999, s. 1)).

Skutki finansowe – Skutki ryzyk i szans, które wpływają na sytuację finansową, wyniki finansowe i przepływy pieniężne jednostki w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej.

Spalanie – Spalanie oznacza kontrolowane spalanie odpadów w wysokiej temperaturze z odzyskiem energii lub bez jej odzysku.

Sposób użytkowania gruntów (zmiana sposobu użytkowania gruntów) – Wykorzystanie przez człowieka określonego obszaru w określonym celu (np. do celów mieszkalnych; rolnictwa; rekreacji; przemysłu itp.). Pokrycie terenu wpływa na sposób użytkowania gruntów, lecz nie są to pojęcia równoznaczne. Zmiana sposobu użytkowania gruntów odnosi się do zmiany dotyczącej sposobu użytkowania gruntów lub gospodarowania nimi przez człowieka, co może doprowadzić do zmiany w zakresie pokrycia terenu.

Substancje – Każdy pierwiastek chemiczny i jego związki, z wyjątkiem następujących substancji:
i. substancji radioaktywnych określonych w art. 1 dyrektywy Rady 96/29/Euratom (Dyrektywa Rady 96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego (Dz.U. L 159 z 29.6.1996, s. 1)) ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego;
ii. mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie określonych w art. 2 lit. b) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowaniamikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie (Dz.U. L 125 z 21.5.2009, s. 75)) w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie;
iii. organizmów zmodyfikowanych genetycznie określonych w art. 2 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG (Dz.U. L 106 z 17.4.2001, s. 1)) w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie (Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)).

Substancje potencjalnie niebezpieczne – Substancja, która:
i. spełnia kryteria ustanowione w art. 57 i została zidentyfikowana zgodnie z art. 59 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady ( 32);
ii. jest sklasyfikowana w części 3 załącznika VI do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 (33) w jednej z następujących klas lub kategorii zagrożenia:
— rakotwórczość kategorii 1 i 2;
— działanie mutagenne na komórki rozrodcze kategorii 1 i 2;
— działanie szkodliwe na rozrodczość kategorii 1 i 2;
— zaburzanie funkcjonowania układu hormonalnego w odniesieniu do zdrowia ludzi;
— zaburzanie funkcjonowania układu hormonalnego w odniesieniu do środowiska;
— właściwości substancji trwałych, mobilnych i toksycznych lub bardzo trwałych, bardzo mobilnych;
— właściwości substancji trwałych, wykazujących zdolność do bioakumulacji i toksycznych lub bardzo trwałych i wykazujących bardzo dużą zdolność do bioakumulacji;
— działanie uczulające na drogi oddechowe kategorii 1;
— działanie uczulające na skórę kategorii 1;
— długotrwałe zagrożenie dla środowiska wodnego kategorii 1–4;
— zagrożenie dla warstwy ozonowej;
— działanie toksyczne na narządy docelowe, powtarzane narażenie kategorii 1 i 2;
— działanie toksyczne na narządy docelowe, jednorazowe narażenie kategorii 1 i 2; lub
iii. negatywnie wpływa na ponowne użycie i recykling materiałów w produkcie, w którym jest ona obecna, zgodnie z odpowiednimi unijnymi wymogami dotyczącymi ekoprojektu.

Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy (SVHC) – Substancje, które spełniają kryteria określone w art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) i zostały zidentyfikowane zgodnie z art. 59 ust. 1 tego rozporządzenia.

Substancje zubożające warstwę ozonową – Substancje wymienione w Protokole montrealskim w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową.

Surowiec – Pierwotny lub wtórny materiał wykorzystywany do wytwarzania produktu.

System gruntów (zmiana systemu gruntów) – Element lądowy systemu ziemskiego, obejmujący wszystkie procesy i działania związane z użytkowaniem gruntów przez człowieka. Obejmują one nakłady i rozwiązania społeczno-gospodarcze, technologiczne i organizacyjne, a także korzyści uzyskane z gruntów oraz niezamierzone społeczne i ekologiczne skutki działań społecznych. Pojęcie systemów gruntów łączy użytkowanie gruntów (działania, rozwiązania i nakłady związane z użytkowaniem gruntów) z pokryciem terenu (zespołem fizycznych cech gruntów dostrzegalnych w drodze obserwacji Ziemi).

System ustalania wewnętrznych cen emisji dwutlenku węgla – Ustalenie organizacyjne, które umożliwia jednostce stosowanie cen emisji dwutlenku węgla przy podejmowaniu decyzji strategicznych i operacyjnych. Istnieją dwa rodzaje wewnętrznych cen emisji dwutlenku węgla powszechnie stosowane przez jednostki. Pierwszym rodzajem jest cena kalkulacyjna, czyli teoretyczny koszt lub wartość nominalna, których jednostka nie pobiera, ale którą można wykorzystać w ocenie skutków ekonomicznych lub kompromisów w przypadku takich kwestii jak wpływ ryzyka, nowe inwestycje, wartość bieżąca projektów netto oraz koszty i korzyści różnych inicjatyw. Drugi rodzaj to podatek wewnętrzny lub opłata wewnętrzna, czyli cena emisji dwutlenku węgla naliczana w odniesieniu do działalności gospodarczej, linii produktów lub innej jednostki gospodarczej na podstawie jej emisji gazów cieplarnianych (te wewnętrzne podatki lub opłaty są podobne do cen transferowych wewnątrz przedsię biorstwa).

Szanse – Szanse związane ze zrównoważonym rozwojem mające pozytywne skutki finansowe.

Szanse związane z klimatem – Potencjalne pozytywne skutki dla jednostki wynikające ze zmiany klimatu. Działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej mogą stwarzać szanse dla jednostek. Szanse związane z klimatem będą różnić się w zależności od regionu, rynku i sektora, w którym jednostka prowadzi działalność

Szanse związane ze zrównoważonym rozwojem – Niepewne zdarzenia lub warunki środowiskowe, społeczne lub związane z ładem korporacyjnym, które – w przypadku ich zaistnienia – mogłyby wywrzeć potencjalnie istotny pozytywny wpływ na model biznesowy jednostki lub jej strategię oraz zdolność do realizacji przyjętych przez nią założeń i celów oraz tworzenia wartości; szanse te mogą tym samym wpływać na decyzje jednostki i jej partnerów, z którymi łączą ją relacje biznesowe, w kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Podobnie jak wszystkie inne szanse, szanse związane ze zrównoważonym rozwojem mierzy się jako połączenie skali wpływu z prawdopodobieństwem jego wystąpienia.

Szkolenia – Inicjatywy wdrożone przez jednostkę, które mają na celu utrzymanie poziomu umiejętności lub poprawę umiejętności i wiedzy jej własnych zasobów pracowniczych. Mogą one obejmować różne metody, takie jak szkolenie na miejscu i szkolenie internetowe.

Ś

Środek naprawczy/naprawa skutków – Przeciwdziałanie lub zaradzenie negatywnemu wpływowi. Przykłady: przeprosiny, rekompensata finansowa lub niefinansowa, zapobieganie szkodom poprzez nakazy sądowe lub gwarancje niepowtórzenia, sankcje (karne lub administracyjne, takie jak grzywny), restytucja, odtwarzanie, rehabilitacja.

Ścieki – Woda, która ze względu na jakość, ilość lub czas występowania nie ma już bezpośredniej wartości dla celu, w którym ją wykorzystano lub w którym ją wyprodukowano. Ścieki pochodzące od jednego użytkownika mogą stanowić potencjalne źródło zaopatrzenia użytkownika w innym miejscu. Za ścieki nie uznaje się wody chłodzącej.

T

Trwałość wyrobu, składnika lub materiału – Zdolność wyrobu, składnika lub materiału do zachowania funkcjonalności i przydatności, gdy jest używany zgodnie z przeznaczeniem.

U

Usługi ekosystemowe – Wkład ekosystemów w korzyści wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej i innej działalności człowieka, lub korzyści, jakie ludzie czerpią z ekosystemów. Zgodnie z Milenijną oceną ekosystemów usługi ekosystemowe można podzielić na wspomagające, regulacyjne, zaopatrzeniowe i kulturowe. Common International Classification of Ecosystem Services (zestandaryzowana międzynarodowa klasyfikacja usług ekosystemowych) zawiera klasyfikację rodzajów usług ekosystemowych.

Uszczelnianie gleby – Pokrycie gleby w sposób, który sprawia, że pokryty obszar jest nieprzepuszczalny (np. droga). Ta nieprzepuszczalność może skutkować oddziaływaniem na środowisko, jak opisano w rozporządzeniu Komisji (UE) 2018/2026 (Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/2026 z dnia 19 grudnia 2018 r. zmieniające załącznik IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) (Dz.U. L 325 z 20.12.2018, s. 18)).

Usuwanie i składowanie gazów cieplarnianych – Usuwanie (antropogeniczne) odnosi się do pochłaniania gazów cieplarnianych z atmosfery w wyniku celowej działalności człowieka. Działalność ta obejmuje wzmocnienie biologicznych antropogenicznych pochłaniaczy CO2 oraz stosowanie inżynierii chemicznej w celu osiągnięcia długoterminowego usuwania i składowania. Wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) ze źródeł przemysłowych i związanych z energią, które samo w sobie nie usuwa CO2 z atmosfery, może usunąć CO2 w atmosferze, jeśli jest połączone z produkcją bioenergii (produkcja bioenergii z wychwytywaniem i składowaniem dwutlenku węgla – BECCS). Usuwanie może się wiązać z niezamierzonym uwolnieniem, które oznacza wszelkie przemieszczenia składowanego gazu cieplarnianego poza miejsce planowanego składowania, który w wyniku takiego przemieszczenia ponownie trafia do atmosfery. Na przykład, jeśli las, który został wyhodowany w celu usunięcia określonej ilości CO2 , dotknie pożar roślinności, emisje wychwycone przez drzewa ulegną niezamierzonemu uwolnieniu.

Utrata bioróżnorodności – Zmniejszenie jakiegokolwiek aspektu różnorodności biologicznej (tj. różnorodności na poziomie genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym), którego utrata na danym obszarze następuje w związku ze śmiercią (w tym
wyginięciem), zniszczeniem lub fizycznym/ręcznym usunięciem; może odnosić się do zjawisk na różnym poziomie, od całkowitego wyginięcia do wyginięcia określonych populacji, powodujących zmniejszenie całkowitej różnorodności na tym samym poziomie.

Uznany standard jakości jednostek emisji dwutlenku węgla – Normy jakości jednostek emisji dwutlenku węgla, które są możliwe do zweryfikowania przez niezależne strony trzecie, umożliwiają publiczne udostępnienie wymogów i sprawozdań z projektów oraz zapewniają co najmniej dodatkowość, trwałość, unikanie podwójnego liczenia i określają zasady obliczania, monitorowania i weryfikacji emisji gazów cieplarnianych i ich usuwania w ramach projektu.

Użytkownicy – Użytkownicy oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju to pierwotni użytkownicy sprawozdawczości finansowej do celów ogólnych (istniejący i potencjalni inwestorzy, kredytodawcy i inni wierzyciele, w tym podmioty zarządzające aktywami, instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń), a także inni użytkownicy, w tym partnerzy biznesowi jednostki, związki zawodowe i partnerzy społeczni, społeczeństwo obywatelskie i organizacje pozarządowe, rządy, analitycy i naukowcy.

Użytkownicy końcowi – Osoby fizyczne, które docelowo korzystają lub mają docelowo korzystać z danego produktu lub usługi.

W

Wcześniejsza, dobrowolna i świadoma zgoda – Wcześniejsza, dobrowolna i świadoma zgoda stanowi manifestację prawa ludów rdzennych do samodzielnego określania ich priorytetów politycznych, społecznych, gospodarczych i kulturowych. Określa ona trzy powiązane ze sobą, zbiorcze prawa ludów rdzennych, a mianowicie: prawo do bycia wysłuchanymi; prawo do uczestnictwa; oraz prawo do ich ziem, terytoriów i zasobów. Wcześniejsza, dobrowolna i świadoma zgoda odnosi się do ludów rdzennych i jest uznawana na podstawie prawa międzynarodowego praw człowieka, w szczególności Deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach ludności rdzennej.

Wewnętrzna cena emisji dwutlenku węgla – Cena stosowana przez jednostkę do przeprowadzenia oceny finansowych skutków zmian we wzorcach inwestycyjnych, produkcyjnych i konsumpcyjnych, a także potencjalnego postępu technologicznego i przyszłych kosztów redukcji emisji.

Wiarygodni reprezentanci – Osoby posiadające wystarczająco duże doświadczenie we współpracy z zainteresowanymi stronami, na które jednostka wywiera wpływ, pochodzące z danego regionu lub będące osobami o określonym kontekście (na przykład kobiety pracujące w gospodarstwach rolnych, ludy rdzenne lub pracownicy migrujący), które mogą pomóc w skutecznym przekazaniu potencjalnych wątpliwości tych zainteresowanych stron. W praktyce termin ten może obejmować osoby reprezentujące organizacje pozarządowe zajmujące się rozwojem i prawami człowieka, międzynarodowe związki zawodowe i lokalne społeczeństwo obywatelskie, w tym organizacje wyznaniowe.

Własne zasoby pracownicze – Pracownicy pozostający w stosunku pracy z jednostką („pracownicy”) oraz osoby niebędące pracownikami, które są indywidualnymi wykonawcami świadczącymi pracę na rzecz jednostki („osoby samozatrudnione”) albo osobami zapewnionymi przez jednostki prowadzące przede wszystkim „działalność związaną z zatrudnieniem” (kod NACE N78).

Woda słodka – Wody gruntowe i powierzchniowe o średnim rocznym zasoleniu < 0,5 ‰ (tj. wartość dopuszczalna wymieniona w załączniku II do ramowej dyrektywy wodnej).

Woda (uzdatniona i ponownie wykorzystana) – Woda i ścieki (oczyszczone lub nieoczyszczone), które wykorzystano więcej niż raz przed zrzuceniem ich poza granice jednostki lub wspólnie użytkowanej infrastruktury, tak aby zmniejszyć zapotrzebowanie na wodę. Może to nastąpić w tym samym procesie (uzdatnienie) lub w innym procesie w ramach tej samej (własnej lub użytkowanej wspólnie z innymi jednostkami) infrastruktury lub w innej infrastrukturze jednostki (ponowne wykorzystanie).

Wodochłonność – Miernik określający związek między aspektem objętościowym wody a jednostką stanowiącą efekt działalności (produkty, sprzedaż, itp.).

Wody gruntowe – Wszystkie wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi w strefie saturacji oraz w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem (Art. 2 pkt 20 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13)).

Wody powierzchniowe – Wody śródlądowe, z wyjątkiem wód gruntowych; wody przejściowe i wody przybrzeżne, z wyjątkiem sytuacji, kiedy z uwagi na stan chemiczny zaliczyć można do nich również wody terytorialne (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (ramowa dyrektywa wodna)).

Wpływy – Wpływ, jaki jednostka ma lub mogłaby mieć na środowisko i ludzi, w tym wpływ na ich prawa człowieka, związany z jej własnymi operacjami i z wszystkimi poziomami łańcucha wartości, w tym za pośrednictwem jej produktów i usług, a także za pośrednictwem jej relacji biznesowych. Wpływy mogą być faktyczne lub potencjalne, negatywne lub pozytywne, a także być zamierzone lub niezamierzone oraz odwracalne lub nieodwracalne. Mogą one rozciągać się w krótko-, średnio- lub długoterminowej perspektywie czasowej. Wpływy oznaczają wkład jednostki – negatywny lub pozytywny – w zrównoważony rozwój.

Wpływy związane ze zrównoważonym rozwojem – Wpływ, jaki jednostka ma lub mogłaby mieć na środowisko i ludzi, uwzględniając wpływ na prawa człowieka, w rezultacie prowadzonej przez nią działalności lub utrzymywanych przez nią relacji biznesowych. Wpływy mogą być faktyczne lub potencjalne, negatywne lub pozytywne, rozciągać się w krótko-, średnio- lub długoterminowej perspektywie czasowej, a także być zamierzone lub niezamierzone oraz odwracalne lub nieodwracalne. Wpływy oznaczają wkład jednostki – negatywny lub pozytywny – w zrównoważony rozwój.

Wskaźnik powtórnego wykorzystania materiałów – Recyrkulacja materiałów, komponentów i produktów w praktyce po
pierwszym użyciu z zastosowaniem następujących strategii (w kolejności preferencji):
i. konserwacja/długotrwałe użytkowanie;
ii. ponowne użycie/redystrybucja;
iii. odnowienie/regeneracja;
iv. recykling, kompostowanie lub rozkład beztlenowy.
Wskaźnik wykorzystania zdefiniowany jest jako stosunek powtórnego wykorzystania materiałów do całkowitego wykorzystania materiałów.

Współczynnik globalnego ocieplenia – Wskaźnik opisujący wpływ wymuszania radiacyjnego (stopień szkodliwości dla atmosfery) jednej jednostki danego gazu cieplarnianego w stosunku do jednej jednostki CO2 .

Wylesianie – Czasowe lub stałe przekształcanie terenów leśnych w inne tereny w wyniku działalności człowieka (Pkt 21 załącznika I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/1288 z dnia 6 kwietnia 2022 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 w zakresie regulacyjnych standardów technicznych określających szczegóły dotyczące treści i sposobu prezentacji informacji w odniesieniu do zasady „nie czyń poważnych szkód”, określających treść, metody i sposób prezentacji informacji w odniesieniu do wskaźników zrównoważonego rozwoju i niekorzystnych skutków dla zrównoważonego rozwoju, a także określających treść i sposób prezentacji informacji w odniesieniu do promowania aspektów środowiskowych lub społecznych i celów dotyczących zrównoważonych inwestycji w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy, na stronach internetowych i w sprawozdaniach okresowych (Dz.U. L 196 z 25.7.2022, s. 1)).

Wynagrodzenie – Zwykła podstawowa lub minimalna płaca lub uposażenie oraz wszystkie inne korzyści pieniężne lub rzeczowe, otrzymywane przez pracownika bezpośrednio lub pośrednio („składniki uzupełniające lub zmienne”) od swojego pracodawcy z racji swojego zatrudnienia. „Poziom wynagrodzenia” oznacza roczne wynagrodzenie brutto i odpowiadające mu wynagrodzenie godzinowe brutto. „Mediana wynagrodzenia” oznacza wynagrodzenie pracownika, od którego wyższą wartość otrzymuje połowa, a niższą – druga połowa pracowników.

Z

Zagrożenia związane z pracą – Zagrożenia związane z pracą mogą mieć charakter:
i. fizyczny (np. promieniowanie, skrajne temperatury, ciągłe przebywanie w hałaśliwym otoczeniu, rozlane substancje na podłogach lub niebezpieczeństwo potknięcia się, niestrzeżone maszyny, wadliwe wyposażenie elektryczne);
ii. ergonomiczny (np. niewłaściwie ustawione stanowiska pracy i krzesła, nienaturalne ruchy, wibracje);
iii. chemiczny (np. narażenie na działanie substancji rakotwórczych, mutagennych, reprotoksycznych, rozpuszczalników, tlenku węgla lub pestycydów);
iv. biologiczny (np. narażenie na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi, grzybami, bakteriami, wirusami lub ukąszenia owadów);
v. psychospołeczny (np. zniewaga słowna, molestowanie, nękanie);
vi. związany z organizacją pracy (np. nadmierne wymagania dotyczące obciążenia pracą, praca w systemie zmianowym, nadgodziny, praca nocna, przemoc w miejscu pracy).

Zaangażowaie zainteresowanych stron – Stały proces interakcji i dialogu między jednostką a zainteresowanymi stronami tej jednostki, umożliwiający jednostce wysłuchanie, zrozumienie i zareagowanie na kwestie i wątpliwości zgłaszane przez te strony.

Zablokowane emisje gazów cieplarnianych – Szacunki przyszłych emisji gazów cieplarnianych, które prawdopodobnie zostaną spowodowane przez kluczowe aktywa lub produkty jednostki sprzedane w okresie ich eksploatacji.

Zainteresowane strony – Strony, które mogą mieć wpływ na jednostkę lub na które jednostka może wpływać. Zainteresowane strony dzielą się na dwie główne grupy:
i. zainteresowane strony, na które jednostka wywiera wpływ: osoby lub grupy, na których interesy wpływają lub mogą wpływać – pozytywnie lub negatywnie – działania jednostki oraz jej bezpośrednie i pośrednie relacje biznesowe w całym jej łańcuchu wartości oraz
ii. użytkownicy oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju:
pierwotni użytkownicy sprawozdawczości finansowej do celów ogólnych (istniejący i potencjalni inwestorzy, kredytodawcy i inni wierzyciele, w tym podmioty zarządzające aktywami, instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń), a także inni użytkownicy, w tym partnerzy biznesowi jednostki, związki zawodowe i partnerzy społeczni, społeczeństwo obywatelskie i organizacje pozarządowe, rządy, analitycy i naukowcy. Niektóre, ale nie wszystkie zainteresowane strony mogą należeć do obu grup.

Zakupione lub pozyskane energia elektryczna, ciepło, para wodna lub chłodzenie – Sytuacja, w której jednostka otrzymała energię od strony trzeciej. Termin „pozyskana” odzwierciedla okoliczności, w których przedsiębiorstwo nie może bezpośrednio kupować energii elektrycznej (np. najemca budynku), ale energia jest doprowadzana do zakładu jednostki w celu jej wykorzystania.

Zależności – Sytuacja, w której jednostka jest zależna w swoich procesach biznesowych od zasobów naturalnych, ludzkich lub społecznych.

Zanieczyszczenie – Bezpośrednie lub pośrednie wprowadzenie – w wyniku działalności człowieka – czynników zanieczyszczających do powietrza, wody lub gleby, które może zagrażać zdrowiu ludzi lub środowisku, spowodować szkody materialne, albo obniżenie walorów środowiskowych lub kolizję z innymi uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska (Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)).

Zanieczyszczenie gleby – Wprowadzenie do gleby – niezależnie od tego, czy to wprowadzenie odbywa się w zakładzie produkcyjnym jednostki, czy poza nim lub przez korzystanie z produktów lub usług jednostki – w wyniku działania człowieka – substancji, wibracji, ciepła lub hałasu, które mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzi lub środowiska, skutkować szkodami materialnymi lub utrudniać korzystanie ze środowiska w inny sposób zgodny z prawem lub
ingerować w te walory i sposoby korzystania ze środowiska (Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED)). Zanieczyszczenia gleby obejmują zanieczyszczenia nieorganiczne, trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO), pestycydy, związki azotu i fosforu itp.

Zarejestrowany wypadek przy pracy lub zły stan zdrowia związany z pracą – Wypadek przy pracy lub zły stan zdrowia związany z pracą, który powoduje którekolwiek z następujących zdarzeń:
i. śmierć, nieobecność w pracy, ograniczenie pracy lub przeniesienie na inne stanowisko pracy, konieczność poddania się leczeniu wykraczającemu poza pierwszą pomoc, utratę przytomności lub
ii. znaczący uraz lub poważne problemy zdrowotne zdiagnozowane przez lekarza lub innego licencjonowanego pracownika służby zdrowia, nawet jeśli nie powodują one śmierci, nieobecności w pracy, ograniczenia pracy lub przeniesienia na inne stanowisko pracy, konieczności poddania się leczeniu wykraczającemu poza pierwszą pomoc lub utraty przytomności.

Zasady gospodarki o obiegu zamkniętym – Europejskie zasady gospodarki o obiegu zamkniętym to:
i. użyteczność;
ii. możliwość ponownego użycia;
iii. możliwość naprawy;
iv. możliwość demontażu;
v. regeneracja lub odnowienie;
vi. recykling;
vii. recyrkulacja w cyklu biologicznym;
viii. inne potencjalne optymalizacje w zakresie wykorzystania produktów i materiałów.

Zasięg ekosystemu – Wielkość waloru ekosystemu, a walor ekosystemu to ciągła przestrzeń zajmowana przez określony rodzaj ekosystemu, charakteryzująca się odrębnym zestawem komponentów biotycznych i abiotycznych oraz ich wzajemnymi interakcjami.

Zasoby morskie – Zasoby biologiczne i niebiologiczne występujące w morzach i oceanach. Przykłady obejmują między innymi kopaliny głębokomorskie, żwiry i żywność pochodzenia morskiego.

Zasoby naturalne – Bogactwa naturalne (surowce) występujące w przyrodzie, które mogą być wykorzystywane do celów produkcji lub konsumpcji gospodarczej.

Zasoby odprowadzane – Zasób, który opuszcza infrastrukturę jednostki.

Zasoby wprowadzane – Zasób, który wchodzi do infrastruktury jednostki.

Zrzut – Zrzut ścieków oznacza ilość wody (w m3) lub substancji (w kg BZT/d lub porównywalnej) dodanej/wyługowanej do jednolitej części wód ze źródła punktowego lub rozproszonego. Odpływ ścieków oczyszczonych (lub zrzut) oznacza oczyszczone ścieki odprowadzane z oczyszczalni ścieków.

Zrzut wody – Suma ścieków i innych wód opuszczających granice organizacji i uwolnionych do wód powierzchniowych, gruntowych lub stron trzecich w ciągu okresu sprawozdawczego.

Zużycie wody – Ilość wody pobranej na teren jednostki (lub zakładu) i niezrzuconej z powrotem do środowiska wodnego lub strony trzeciej w ciągu okresu sprawozdawczego.